Başbakan Recep Tayyip Erdoğan , önceki gün Gezi Parkı’yla ilgili 11 kişiyle görüştükten sonra gündeme gelen ‘referandum’ önerisine dün açıklık getirdi. Erdoğan, “Akşam gelenlere dedim ki ‘Bu konuda bu kadar hassas mısınız, direniyor musunuz? Peki o zaman plebisit yapalım.’ Referandum sadece anayasa değişikliklerinde uygulanabilir, ama plebisit o ildeki belediyenin yapabileceği bir uygulamadır. Yani kendi halkına bunu sorar, bunu dar çerçevede Beyoğlu’nda da geniş çerçevedeİstanbul için de yapabilir. Arkadaşların bir kısmı buna sevindi, bir kısmı sıcak bakmadı. Fakat ya buna evet diyeceksin ya da uygulamamıza evet diyeceksin” diye konuştu. Böylece ‘plebisit’ gündemdeki yerini almış oldu.
İkisinin farkı
Anayasa hukuku uzmanı Prof. Dr. Erdoğan Teziç, ‘plebisiti’ şöyle anlattı: “Bir kişinin görüşü doğrultusunda konu belirlenir ve ‘evet ya da hayır’ şeklinde oylamaya sunulursa bunun adı ‘plebisit’ olur. Buna ‘eğilim yoklaması’ da referandum da denmez. Kamu yararından çok siyasi bir tercih yapma anlamına gelir.” TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu ise referandum ile plebisit arasındaki farkı şöyle ifade etti: “Referanduma bir kanun metni götürebilirsiniz, plebisitte vatandaşa bir hizmeti danışırsınız. Referanduma çıkan sonuca bağlanmak zorundasınız plebisitin bağlayıcılığı yoktur.” Eski AK Parti Milletvekili Zafer Üskül’ün yorumu da şöyle: “Bir hizmetin istenip istenmediğinin halka sorulması yerel demokrasi anlayışının gereğidir. Ama bunun için alt yapısının hazırlanması gerekir ki bu da henüz bizim ülkemizde yapılmış değil. Şu anda bir yürütmeyi durdurma kararı da var. Kamuoyu yoklamasıyla bu karar aşılamaz.”
Prof. Dr. Ülkü Azrak da aynı duruma dikkat çekerek, “Referandum mahkeme kararından üstün değildir” diye konuştu.
Ankara örneği
Yerel hizmetlerin vatandaşa sorulması ilk olarak Ankara’da uygulanmıştı. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, 25 Ekim 2003’te Kızılay Meydanı’ndaki yaya geçitlerinin bariyerlerle kapatılması, yaya geçişlerinin yeraltına alınması konusunda halkın görüşüne başvurmuştu. ‘Evet’ kararı çıkmış ancak YSK, belediyelerce yapılan oylamaların kamuoyu yoklaması olabileceğini, referandumun ancak TBMM kararıyla anayasa üzerinden yapılabileceğini’ bildirdi. Konu mahkemeye taşındı. Ankara 5. İdare Mahkemesi kararı iptal etti. Kamuoyu yoklamasında ‘evet’ oyu verilen belediye kararı yürürlükten kaldırıldı.
Maddeler değişti
Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu üyesi Prof. Mustafa Şentop ise şimdi durumu şöyle değerlendirdi: “2004 ve takip eden yıllarda Belediye Kanunu’nun 13 ve 15. maddeleri yapıldı. Dolayısıyla daha önce bu konuda herhangi bir düzenleme yokken şu anda yasal hükümler var. O nedenle Yüksek Seçim Kurulu (YSK) bu kanuna bakarak farklı bir karar verebilir. Yapılan bir kamuoyu yoklamasında bir netice alındıktan sonra yargı çıkıp ‘ben bunu kabul etmedim’ demez herhalde.”
Rifat Başaran – Serkan Ocak
14 Haziran 2013
Haberin kaynağı için tıklayınız; radikal.com.tr
