Gezi’de gaz, saldırı, gözaltı, tehdit/engelleme, habercilik, tutuklama, suç duyurusu, sansür, kapa(n/t)ma, tepki, soru önergeleri, tartışmalı işten çıkarmalar ve başbakan konuşuyor…
Dört aylık Gezi Direnişi’nde medyaya yönelik “saldırı, tehdit ve engellemeler”, “habercilik”, “gözaltı, tutuklama, suç duyurusu, soruşturmalar”, “sansür ve kapa(n/t)malar, açılan davalar”, “tepkiler”, “soru önergeleri-yasa teklifleri”, “hükümet konuşuyor” ve tartışmalı işten çıkarmalar-ayrılmalar…
Saldırı, tehdit ve engellemeler
Rock’n Coke’ta Gezi engeli: Rock’n Coke festivalini organize eden Showhow şirketi yetkililerinin, festival alanında stant açan firmaların çalışanlarını “Gezi Parkı olaylarına ilişkin hiçbir ürün satmaması konusunda” uyardığı ortaya çıktı (10 Eylül).
Üniversitelere Gezi genelgesi: İçişleri Bakanlığı, sonbahar aylarında Gezi Direnişi’nin üniversitelerde tekrarlanacağı” istihbaratı üzerine 81 il valiliğine ve üniversitelere önlem alınması için genelge gönderdi (29 Ağustos).
Adalet Yürüyüşçülerine engel: Polis Gezi Direnişi’nde hayatını kaybeden ve yaralanan kişilere saldıranların yargılanması için Antalya’dan İstanbul’a 18 Temmuz’da yürüyüş başlatan Adalet Yürüyüşçüleri’ne Gümüşsuyu’nda saldırdı, polisi engellemeye çalışan Barış ve Demokrasi Partisi Mersin milletvekili Ertuğrul Kürkçü gaza maruz kaldı (20 Ağustos).
Örtülü ölüm tehdidi: AKP Milletvekili Şamil Tayyar, oyuncu Levent Üzümcü’yü iktidarın Mısır’da yaşananlarla Gezi Direnişi’nde yaşananlara yaklaşımını kıyaslayan tweeti üzerine, twitter üzerinden “Levent Üzümcü Mısır’ı Taksim’e benzetmiş! Eğer benzeseydi şimdi seni alkışlarla uğurlayıp arkandan ışığı bol olsun diyorlardı!” diyerek örtülü şekilde ölümle tehdit etti (15 Ağustos).
Müdürden gazeteci tehdidi: İstanbul Emniyet Müdürlüğü İdari Hukuk Bürosu Gezi Direnişi’nde gazetecileri işten attırmakla tehdit eden eski İstanbul Emniyeti Güvenlik Şube Müdürü Yunus Dolar hakkında disiplin işlemi başlattı (2 Ağustos). Dolar 8 Temmuz’da kendisine, “Biz gazeteciyiz. Neden üzerimize gaz bombası ve plastik mermi atılıyor?” diye soran gazetecileri işten attırmak ve gözaltına almakla tehdit etmiş, 26 Temmuz’da görevden alınıp terfi ederek Ümraniye, Çekmeköy, Sancaktepe ve Şile’den sorumlu Emniyet Müdür Yardımcısı olmuştu.
Gazetecilere yürüyüş engeli: Polis Gezi Direnişi’nde basın mensuplarının uğradığı polis şiddeti ve baskıyı protesto etmek isteyen gazetecilerin Galatasaray Meydanı’ndan Taksim’e yürümesi engelledi (12 Temmuz).
Mezuniyette Gezi engeli: Bir akademisyen ve bir öğrencisinin Gezi direnişindeki polis şiddetiyle birer gözünü kaybettiği YTÜ İİBF’deki mezuniyette “Törene müdahale olmayacak mı?” pankartına karşılık ışıklar kapatıldı ve müzik yükseltildi (5 Temmuz). İzmir Ekonomi Üniversitesi Yönetimi üniversitenin mezuniyet töreninde Gezi Direnişi’ne destek vermek isteyen öğrencilerin sahneye pankartla çıkmasını engelledi (2 Temmuz).
Girit’i hedef gösterdi: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek twitter’dan BBC muhabiri Selin Girit’in tweet’lerini “vatan hainliği” olarak nitelendirdi (23 Haziran). Gökçek “İngiltere Adına Ajanlık Yapma Selin Girit” hashtag’ini paylaştı.
Yayında darp: Bir direnişçi Habertürk muhabiri Rıdvan Bıyık’ı yayında “Buradaki marjinal grup adete polisi tahrik ediyor, polisin dağılın uyarısına kulak asmıyor, polis de gaz bombalarıyla müdahale ediyor.” ifadelerini kullanınca darp etti (15 Haziran).
Polis helikopteri vurdu: Polis Gezi Direnişi’ni havadan görüntüleyen oyuncak helikopter tarafından vurdu. Helikopterin sahibi çekilen videoyu internette paylaştı. (11 Haziran).
Direnişçileri hedef gösterdiler: Yeni Akit, Yeni Şafak ve habervaktim Gezi Direnişi’ne destek veren kişileri, başta Memet Ali Alabora olmak üzere sanatçıları, gazetecileri ve kurumları hedef gösterdi.
Habercilik!
Memecan’dan ölümlü karikatür: Salih Memecan Sabah’taki ‘Eylemciler arası iş bölümü’ karikatüründe bir eylemciyi gizemli kişi tarafından ‘ölmekle’ görevlendirdi (18 Eylül). Memecan’ın çizgisine sosyal medyadan kınama mesajları yapıldı.
Cafcaf’tan Atakan karikatürü: Cafcaf adlı İslami mizah dergisi polis şiddeti sonucu hayatını kaybeden Ahmet Atakan’ın apartmandan atıldığına ilişkin bir karikatür yayınladı (11 Eylül). Dergi, çok fazla tepki telefonuyla birlikte yazarın ölüm tehditleri aldığını söyleyerek karikatürü yayından kaldırdı.
NTV’den çeviri ‘hatası’: ntvmsnbc.com, The New York Times’a dayandırdığı haberinde İstanbul’un 2020 Olimpiyatları’nı kaybetme nedenini Gezi Parkı olarak lanse etti (8 Eylül). The New York Times’ın orijinal çevirisi şu şekildeydi: “Bazı IOC delegeleri bölgesel istikrarsızlık, kimilerinin ifadesiyle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın otokratik yönetim anlayışı ve laiklerle İslamcılar arasındaki bölünme düşünüldüğünde Türkiye’de siyasi durumun yedi yıl sonra alabileceği hal konusunda şanslarını denemek istemediler”.
Yine direniş yine belgesel: CNN Türk ODTÜ arazisinden geçirilmesi planlanan yol nedeniyle ağaçların kesilecek olmasına tepki gösteren ODTÜ’lülere polisin müdahale ettiği sırada “Büyük Göçler” belgeselini yayımladı (6 Eylül).
Özür yok: CNN International, AKP’nin Kazlıçeşme mitinginde bir kareyi “Hükümet karşıtı protestolar” alt yazısı ile duyurmasını ‘teknik arızı’ olarak açıkladı ve özür iddialarını Twitter’dan “CNN, Türkiye’de yaptığı yayının arkasındadır. Yaptığımız tarafsız yayın için özür dilemedik, dilemeyeceğiz de” diyerek yalanladı (16 Temmuz).
Ağaçla konuştu: Takvim Haber Müdür Mevlüt Yüksel Gezi Parkı’nda bulunan bir ağaçla konuştu (4 Temmuz). “Ne Çektin Be Kızılağaç” haberini manşetine taşıyan Takvim fotoğrafın üzerine: “Provakatörler onu bahane etti. Türkiye’nin altını üstünü getirdi. Gezi Parkı’ndaki o ağaç dile geldi: En büyük eziyeti ben gördüm..” şeklinde not düştü.
Flaş haber, başka fotoğraflar: Anadolu Ajansı (AA) CNN International New York ofisi önündeki altı kişilik protestoyu ‘flaş haber’ olarak duyurdu (30 Haziran). Star ve Sabah gazeteleri haberde eylemi kalabalık göstermek için başka mitingin fotoğraflarını kullandı.
Takvim’den asılsız iddialar: Takvim gazetesi Ethem Sarısülük’ün Türk bayrağı yaktığı şeklinde bir yalan haber ve DHKP-C kamplarında eğitim gördüğü iddiasıyla asılsız fotoğraf yayımladı (27 – 26 Haziran).
Takvim’den hayali röportaj: Takvim gazetesi, Gezi Parkı’na polis müdahalesini canlı yayında aktaran CNN International’ın ünlü sunucusu Christiane Amanpour ile hayali bir röportaj yaptı (18 Haziran). Röportajın başlığında “Kirli itiraf!”, içeriğindeyse “Her şeyi para için yaptık” yazdı.
Ortaklık bitti: BBC, Türkçe yayın ortaklığı yaptıkları NTV ile anlaşmasını Gezi Direnişi’nde yayıncılığa müdahale gerekçesiyle tek taraflı feshettiğini açıkladı (14 Haziran).
“Anneler” diyen grup: AA Gezi Direnişi’ne destek veren annelerin fotoğrafını “Kendilerini anneler olarak niteleyen bir grup kadın” olarak servis etti (14 Haziran).
Polise saldırı canlı: Gezi Direnişi başladığında suskun kalan NTV, CNN Türk, A Haber, Kanal 24, Skytürk 360 kanalları bir grubun polise molotoflarla saldırısını canlı verdi (11 Haziran).
Gezi belgeseli zor yayımlandı: CNN Türk bir hafta boyunca tanıtımını döndürdüğü Rıdvan Akar’ın Gezi Parkı belgeselini yayımlamaktan vazgeçti (8 Haziran). Tepkiler üzerine yayımladı (10 Haziran).
Üç gazete aynı manşet: Habertürk, Zaman ve Yeni Asya gazeteleri, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’nun twitter hesabından yazdığı “Bir gönül için bin özür dilerim” ifadesini manşet yaptı (10 Haziran).
Yedi gazete tek manşet: Bugün, Sabah, Star, HaberTürk, Türkiye, Yeni Şafak ve Zaman gazeteleri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Tunus’taki açıklamalarıyla ilgili “Demokratik taleplere can feda” manşetini attı (7 Haziran).
Başka penguen belgeseli: Halk TV Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşması sırasında CNN Türk’ün Gezi Direnişi’nde polis saldırıları sırasında penguen belgeseli yayımlamasını protesto ederek penguen belgeseli yayımladı (6 Haziran).
CNN’de penguenler var: CNN Türk Gezi Direnişi’nde polis müdahalesinin en yoğun olduğu saatlerde “Penguen Sürüde Casus Var” belgeselini yayımladı (2 Haziran).
RTÜK’ten Gezi cezaları: RTÜK Gezi Direnişi’ni aktif şekilde yansıtan Halk TV, Ulusal Kanal, Cem TV ve EM TV’ye “şiddeti özendirmek” iddiasıyla 11.886’şar TL para cezası verdi.
Gözaltı, tutuklama, suç duyurusu, soruşturmalar, açılan davalar
Gezi kitabına soruşturma: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Nurten ve Erol Özkoray’ın Bireyselleşme ve Demokrasi: Gezi Fenomeni kitabına ‘kamu görevlilerine hakaret’ iddiasıyla soruşturma açtı (24 Eylül).
Avukatlardan basına suç duyurusu: Bir grup avukat Gezi Direnişi’ne ilişkin haberleriyle bazı medya kuruluşlarının “darbe ortamına zemin hazırladıkları” gerekçesiyle 10 gazete (Cumhuriyet, Hürriyet, Aydınlık, Özgür Gündem, Yurt, Taraf, Evrensel, Bir-Gün, Sol, Sözcü) ve 12 internet sitesi (aynı gazetelerin internet siteleri ile Milliyet ve Oda TV) hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (20 Eylül).
Evrensel’e ceza: İstanbul Cumhuriyet Savcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu, Evrensel’e 2 Ağustos’ta ‘Direniş engel tanımaz’ haberinde Gezi Direnişi’nde polisin attığı gaz bombası ile yaralanan ve aylardır hastanede yaşam mücadelesi veren 14 yaşındaki B.E’nin isminin açık olarak yazıldığı gerekçesiyle 10 bin TL ceza verdi (19 Eylül).
Gezi heyetine soruşturma: Gezi Direnişi’yle ilgili soruşturmayı yürüten savcı, Başbakan ile görüşmeye katılan altı kişinin ifadesinin alınması için Emniyet’e talimat verdi (18 Eylül). Savcı, kendilerinin gelip ifade vermesini kabul etmedi.
Alabora’ya takipsizlik: İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’nın Gezi Direnişi’nde attığı ‘Mesele sadece Gezi Parkı değil arkadaş, sen hala anlamadın mı? Hadi gel’ mesajıyla Memet Ali Alabora hakkında ‘suç işlemeye alenen tahrik’ten (TCK 214) başlattığı soruşturmalardan birinde takipsizlik çıktı (12 Eylül).
Uysal yargılanıyor: 20 Haziran’da İzmir’de Gezi Direnişi çadırlarına yapılan baskında, görüntü almak isterken gözaltına alınıp tutuklanan Özgür Gelecek dergisi muhabiri İzzet Uysal’ın İzmir Bayraklı Adliyesi’nde yargılaması başladı (10 Eylül). Uysal ‘2911 Sayılı Yasa’ya muhalefet’, ‘görevi yaptırmamak için direnme’ ve ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ iddiasıyla 17 yıl hapis cezası istemiyle yargılanıyor. Gelecek duruşma 3 Aralık’ta.
Direnişçilere hakarete soruşturma yok: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Twitter fenomenleri Pucca, Kutup Zencisi ve Taci Kalkavan’ı Gezi Direnişi’nde attıkları tweet’ler yüzünden hedef gösteren Turkuvaz Gazete Dergi Basım A.Ş. hakkında iftira ve hakaretten yapılan suç duyurusunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi (30 Ağustos). Şikayetçiler Takvim’in 12 Haziran’da “Ajansların oyunu deşifre oldu” ve “Ajans oyunu” haberlerinde ve Ahaber TV’nin 17 Haziran’da “Gezi olaylarına reklam ayarı” haberinde hakarete uğradıklarını iddia etmişti.
#direntişört’e Ceza Yok: Mezuniyet töreninde #diren yazılı tişört giydiği için hakkında soruşturma açılan Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Yrd. Doç. Dr. Timuçin Köprülü’ye disiplin cezası verilmesine gerek olmadığına karar verildi (16 Ağustos).
Tahrik tweet’ine suç duyurusu: CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, Galatasaray- Fenerbahçe maçından önce, “Sevgili Kayseri halkı sopanı al maç bitiminde stadın önünde bekle, gık diyen çapulcuyu indir” tweet’i atan kişi hakkında ‘Suç işlemeye tahrik’ten (TCK 214) Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (13 Ağustos).
Alabora’ya soruşturma: TMK 10. maddeyle görevli İstanbul Cumhuriyet Savcılığı Memet Ali Alabora’ya “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı silâhlı isyan” (TCK 313) suçunu işlediği gerekçesiyle soruşturma başlattı (27 Temmuz).
“Tahmin etmeliydin”: RTÜK, Gezi Direnişi’nde canlı yayında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a küfür eden bir vatandaş için Barış TV’ye “Küfür geleceği tahmin edilmeliydi” gerekçesiyle “Dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımı” nedeniyle uyarı cezası verdi (24 Temmuz).
Sosyal medyadan hakaret soruşturması: İstanbul Adalet Sarayı’nda görev yapan üç memur hakkında, Gezi Direnişi sırasında Başbakan Erdoğan ve bazı üst düzey devlet görevlilerine sosyal medyadan hakaret ettikleri iddiasıyla soruşturma açıldı (24 Temmuz).
Alabora’dan 1 TL’lik dava: Memet Ali Alabora Gezi sürecinde kendisini hedef gösteren Yeni Şafak gazetesine “kişilik haklarına saldırıldığı” gerekçesiyle 1 TL’lik tazminat davası açtı (24 Temmuz).
Cacciatori’ye dava: İstanbul Cumhuriyet Savcılığı Gezi Direnişi’nde 6 Temmuz’da gözaltına alınıp savcılık tarafından serbest bırakılan İtalyan fotoğrafçı Mattia Cacciatori hakkında ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Kanunu’na muhalefet’ ve ‘Görev yaptırmamak için direnme’ suçlarından 1 yıl 2 aydan 7 yıla kadar hapis istemiyle dava açtı (22 Temmuz).
Taksim Dayanışması’na tutuklama yok: İstanbul 46. Asliye Ceza Mahkemesi, Taksim Dayanışması üyelerinin tutuklanması talebini reddetti (16 Temmuz). Dayanışmadan 50 kişi 8 Temmuz’da gözaltına alınmış, 38’i savcılıktaki ifadesinin ardından; 12’si ise ‘suç örgütü kurmak’ (TCK 220), 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet ve “polise mukavemet” suçlamalarıyla sevk edildikleri İstanbul 38. Sulh Ceza Mahkemesi’nde serbest bırakılmıştı.
Ulusal ve Halk TV’ye soruşturma: Hatay Savcılığı’nca Kenan Beyazit isimli vatandaşın şikayeti üzerine Halk Haber TV ve Ulusal Kanal’a ‘halkı galeyana getirmek’ten soruşturma başlattı (15 Temmuz).
“Isıran polis” haberine soruşturma: İstanbul Cumhuriyet Savcılığı ‘Diren Lice Taksim Seninle” protestosunda BirGün Gazetesi’nin 1 Temmuz’da yayımladığı “Taksim Meydanı’nda sivil polis eylemci ısırdı. Yakala Oğlum” haberiyle ilgili fotoğraftaki polise hakaret edildiği gerekçesiyle soruşturma başlattı (15 Temmuz).
Yıldız serbest: Adana’da Gezi Direnişi sebebiyle yapılan polis operasyonunda 24 Haziran’da gözaltına alınıp tutuklanan Mücadele Birliği Dergisi muhabiri Ulaş Yıldız serbest bırakıldı (5 Temmuz).
Sanal “terör” örgütü: Ankara Emniyet Müdürlüğü Gezi Direnişi ile ilgili TMK 10. madde ile görevli İstanbul Cumhuriyet Başsavcı Vekilliği’ne gönderdiği fezlekede Redhack’in twitter’dan halkı eyleme çağırdığı ve ‘suça teşvik’ ettiğini bildirdi (4 Temmuz).
Amanpour’a suç duyurusu: Takvim Gazetesi Haber Müdürü Mevlüt Yüksel, CNN International kanalı ve kanalın sunucusu Christiane Amanpour hakkında ‘gerçeğe aykırı haber yapmak’ gerekçesiyle Çağlayan’daki İstanbul Adalet Sarayı’na suç duyurusunda bulundu (28 Haziran).
Yıldız serbest: 25 Haziran’da Gezi Direnişi ile ilgili düzenlenen operasyonda internet üzerinden illegal örgütler adına çağrı yaptığı gerekçesiyle tutuklanan Mücadele Birliği Adana muhabiri Ulaş Yıldız serbest bırakıldı (28 Haziran).
Sosyal medya “suç”luları: İstanbul Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şubesi Gezi Direnişi boyunca sosyal medyada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile diğer hükümet yetkililerine yönelik hakaret içerikli mesaj ve fotoğraf yayınlayanlar hakkında çalışma başlattı (27 Haziran). Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü’nun incelemeyi sürdürdüğü beş milyon içerik arasından 35 kullanıcının mesajında suç unsuru tespit edildi, mesajlardan örnekler alınarak rapor hazırlandı. IP adreslerinin tespitiyle hazırlanan rapor İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’na gönderildi.
Kirsiz tutuklandı: Özgür Gelecek muhabiri Çetin Kirsiz Erzincan’da Gezi Direnişi ile ilgili ev baskınlarında gözaltına alındı ve tutuklandı (25 Haziran).
Aygün’e dava: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Gezi Direnişi’yle ilgili Twitter’da paylaştıklarıyla kendisine hakaret ettiği gerekçesiyle, CHP Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün’e 100 bin liralık manevi tazminat davası açtı (24 Haziran).
TGS’den iki suç duyurusu: TGS İstanbul Şubesi, Gezi Direnişi’nde yaralanan, görev yapması engellenen, gözaltına alınan gazetecilerle ilgili İstanbul Valisi ve İstanbul Emniyet Müdürü olmak üzere, bu şiddetin sorumlusu yetkililer hakkında suç duyurusunda bulundu (24 Haziran, 11 Haziran).
Uysal tutuklandı: İzmir Gündoğdu Meydanı’nda Gezi Direnişi çadırlarına yapılan baskında, görüntü almak isteyen Özgür Gelecek muhabiri İzzet Uysal gözaltına alındı, TEM’deki sorgusunun ardından tutuklandı (20 Haziran).
Twitter soruşturması: İzmir’de 38 kişi hakkında “isyana ve kanunlara uymamaya teşvikten” soruşturma açıldı, Twitter’da yazdıkları gerekçe gösterildi (5 Haziran).
BDP’den suç duyurusu: BDP, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, İstanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapkın olmak üzere sair mes’ul kişi ve kurumlar hakkında halka karşı orantısız fiziki müdahalede bulunulduğu gerekçesiyle “Kasten Yaralama TCK 86, işkence (TCK 94), eziyet (TCK 96), tehdit (TCK 106), kişiyi hürriyetinden yoksun kılma (TCK 109), kişilerin huzur ve sükununu bozma (TCK 123), haberleşmenin engellenmesi (TCK 124), mala zarar verme (TCK 151)” maddelerinden suç duyurusunda bulundu (5 Haziran).
CHP’den suç duyurusu: CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunulmak üzere İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında, Gezi Direnişi’yle ile ilgili söz ve talimatları nedeniyle suç duyurusunda bulundu (31 Mayıs). Oran, Erdoğan hakkında, “Görevde yetkiyi kötüye kullanma, kanunsuz emir, imar kirliliğine neden olma, adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs, yargı görevini yapanı etkilemeye teşebbüs, kanunlara uymamaya tahrik” suçlarından işlem yapılması için fezleke hazırlanmasını talep etti.
Sansür ve kapa(n/t)malar
Heberler kaldırıldı: Türkmax Gezi Direnişi’ne destek veren, Memet Ali Alabora’nın da rol aldığı politik mizah programı “Heberler”i yayından kaldırdı (11 Eylül).
TFF’den gaz sansürü: Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), internet sitesinde Ümit Milli Futbol Takımı Teknik Direktörü Abdullah Ercan’ın İsveç karşılaşması sonrasında söylediği “Biber gazı hızımızı kesti” sözünü sansürledi (10 Eylül).
Diren Gezi’ye yasak: Savcılık, Didim’de 18. Barış Şenlikleri’nde Gezi Direnişi’ni konu alan ‘DirenGezi’ karikatürlerinden oluşan sergiyi toplattı (3 Eylül). Beş kişi hakkında başbakana hakaretten soruşturma başlattı.
Bir Yastıkta’da Gezi avı: TRT1’de yayınlanan “Bir Yastıkta” adlı dizinin Gezi Direnişi’ne destek veren başrol oyuncuları hikaye değişikliği gerekçesiyle gönderildi (22 Ağustos).
Leyla İle Mecnun kaldırıldı: TRT, yapımcılığını Eflatun Film’in üstlendiği Leyla İle Mecnun dizisini yayından kaldırdı (20 Ağustos). Dizinin oyuncuları Gezi Direnişi’ne destek vermiş, çektikleri bir videoyu internet üzerinden izleyicileri ile paylaşmıştı.
Siber suçlara USOM ve SOMA: Ulaştırma Bakanlığı Gezi Direnişi’nde sosyal medyanın etkin kullanılması üzerine siber suçlara karşı oluşturulan Siber Güvenlik Kurulu ile 7/ 24 görev yapacak Ulusal Siber Müdahale Merkezi (USOM) ve Siber Olaylara Müdahale Merkezi’nin (SOMA) oluşturulması içinde girişimlere başladı (2 Temmuz).
Digitürk’ten sansür: Digitürk 16 Ağustos’ta başlayan Süper Lig maçlarında kadar Gezi Direnişi’ne destek için 34. dakikada tribünlerde taraftarların attığı “Her yer Taksim her yer direniş” ve “Sık Bakalım” sloganlarını izleyicilerin duymaması için yayının sesini kıstı (16 Ağustos-1 Ekim).
NTV Tarih kapatıldı: NTV Yönetimi, tarih dergisini Gezi Parkı eylemlerini konu alan Temmuz sayısı nedeniyle kapattı (30 Haziran).
Baydar’a sansür: Gazeteci Yavuz Baydar’ın Sabah’ta haftada bir yazdığı “Okur Temsilcisi” köşesi, gazetesinin tutumunu eleştiren okur mektuplarına yer verdiği “Gerçeklerle Yüzleşmeliyiz” yazısının ardından yayımlanmadı (24 Haziran).
Eliçin’e sansür: Yeni Şafak Işın Eliçin’in Gezi Direnişi’ndeki tutumunu eleştiren yazısını yayımlamadı (23 Haziran). Elçin olayı, twitter’dan duyurdu.
Hayat TV kapanmak üzereydi: RTÜK Hayat TV’ye lisansı olmadığı ve kaçak yayın yaptığı gerekçesiyle iki gün süre verdi, görüşmelerle sorun çözüldü (14 Haziran).
Yalan Dünya’ya sansür: Gülse Birsel’in senaristliğini yaptığı Kanal D’de yayımlanan “Yalan Dünya” isimli komedi dizisinin Gezi Direnişi’ni konu edinen bölümü sansüre uğradı ve kanaldan olumsuz yanıt aldı (11 Haziran).
Pankarta sansür: NTV, akşam haberlerinde fondaki AKM binasında “Kes sesini Tayyip” yazan pankartı sansürledi, “Tayyip” kısmını çıkardı.(7 Haziran).
Bu Daha Başlangıç Mücadeleye Devam!
Tepkiler
Gezi Direnişi boyunca dünyadan ve Türkiye’den insan hakları, basın meslek ve ifade özgürlüğü örgütleri, dernekler, sanatçılar, filozoflar yaşanan hak ihlallerini protesto ettiler, ihlallerle ilgili raporlar ve kınama mesajları yayımladılar.
Eğitim-Sen, 4-5 Haziran’daki greve katıldıkları için Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi üyesi on bir kişi hakkındaki disiplin soruşturmasını protesto eden imza kampanyası sonuçlarını ve Dekan Yusuf Devran’ın kampanya aleyhine açıklamalarına ilişkin tekzibi kamuoyuna duyurdu (23 Eylül).
Kampanyaya yurtdışından ve Türkiye’den toplam 206 üniversiteden 789 akademisyenin yanı sıra çok sayıda gazeteci, yazar, siyasetçi, aktivist, öğrenci ve her meslek grubundan toplam 1431 kişi imza attı.
Penguen kıyafetleri giyen ve Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenlerin fotoğraflarını taşıyan bir grup, New York’ta bulunan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü protesto etti (23 Eylül).
GÖP polislerin sarı basın kartı olmadığı gerekçesiyle gazetecilerin görevlerini yapmasını engellemesi üzerine, sarı basın kartı dayatılmasının yasal olmadığını vurguladı (18 Eylül).
Avrupa Konseyi, Gezi Direnişi’nde hayatını kaybeden Ethem Sarısülük, Ali İsmail Korkmaz ve Abdullah Cömert’in ailelerinin görüşme taleplerine olumlu yanıt verdi (17 Eylül). Aileler 10 Ekim’de basın açıklamasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ’ne (AİHM) de başvuracak.
Kadıköy’de düzenlenen “Adalet, Özgürlük ve Barış İçin Eylül’de Gel Festivali’nde Gezi Direnişi’nde polis şiddeti sonucu hayatını kaybeden Abdullah Cömert, Ahmet Atakan, Ethem Sarısülük, Mehmet Ayvalıtaş, Medeni Yıldırım ve Ali İsmail Korkmaz anıldı (16 Eylül).
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Eylül’de yaşanan protestolarda İstanbul, İzmir ve Ankara’da en az 12 gazetecinin yaralandığını açıkladı (13 Eylül).
Uluslararası Af Örgütü, polisin bir yıllık biber gazı stokunu 20 günde tükettiğini belirtti ve Türkiye’ye biber gazı ve zırhlı araç satan ülkelere, satışı durdurma çağrısı yaptı (13 Eylül).
TGS ve TGC Ahmet Atakan için düzenlenen eylemleri takip eden gazetecilerin polisin saldırısına maruz kalmasını kınadı (11 Eylül).
ÇGD polislerin gazetecilere saldırılarını önlemesi konusunda İçişleri Bakanlığı’nı göreve davet etti (10 Eylül).
Kardeş Türküler’in Harbiye Açıkhava’daki 20. yıl konseri sırasında seyirciler, ‘Her Yer Taksim Her Yer Direniş’ sloganları attılar (9 Eylül).
Redhack Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenler için Emniyet Genel Müdürlüğü’nün sitesini hack’ledi (5 Eylül).
Harbiye Açıkhava’daki Tarkan konserinde ‘Gezi Parkı’nın yer aldığı fotoğraflar ekrana gelince, “Her Yer Taksim, Her Yer Direniş” sloganları atıldı (5 Eylül).
TGF ve İGC Başkanı Atilla Sertel, gazeteci Uğur Dündar ile birlikte Gezi Direnişi’nde başından ağır yaralanan Mustafa Ali Tombul’u İzmir’deki evinde ziyaret etti (28 Ağustos).
Uluslararası ilişkilerde medyanın gücünü arttırmak, demokrasi ve ifade özgürlüğünü geliştirmek üzere çalışmalarda bulunan M100 Sanssouci Colloquium yılın medya ödülünü ‘duran adam’ Erdem Gündüz’e verdi (26 Ağustos).
Türkiye ve dünyadan 241 akademisyen Facebook’un Gezi Direnişi’nde Türkiye’de bazı grupların sayfalarını kapatmasını kınadı ve ifade özgürlüğünü güvence altına almasını istedi (23 Ağustos).
TRT dizisi Leyla ile Mecnun’un hayranları, dizinin yayından kaldırılacağı iddiası üzerine Kireçburnu’nda buluştu ve denize el sallayarak TRT’ye tepkilerini ifade ettiler (19 Temmuz).
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) Meclisi hazırladıkları video ile Gezi Direnişi’nde ve sonrasında yaşanan şiddeti, ülke genelinde yaşanan insan hakları ihlallerini ve gözaltıları kınadı (13 Ağustos).
Tüm dünyadan 688 yazar, düşünür ve öğretim elemanı üniversitedeki mezuniyet törenine “#diren” yazılı tişörtle çıktığı için Uludağ Üniversitesi’nin hakkında soruşturma açtığı Yrd. Doç. Timuçin Köprülü için imza topladı (12 Ağustos).
Roger Waters konserinde, Uğur Mumcu, Hrant Dink, Adnan Menderes ve Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenlerin fotoğrafları duvara yansıtıldı, “Her yer Taksim her yer direniş” sloganları atıldı. Waters hayatını kaybedenler için “Devlet teröründe ölenler” ifadesini kullandı (4 Ağustos).
14 ülkeden 61 sosyal bilim akademisyeni, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e, YÖK Başkanı’na ve İstanbul Üniversitesi Rektörü’ne yazdığı mektupta Prof. Veysel Batmaz ve diğer akademisyenlere Gezi Direnişi nedeniyle verilen rahatsızlığın bitmesini istedi (30 Temmuz).
PEN, Article 19, Amnesty gibi farklı kuruluşların temsilcilerinden yedi kişi Londra, Toronto, Cenevre, Brüksel, Bükreş, Cenova ve New York’ta, Gezi Direnişi’nde hayatını kaybeden Mehmet Ayvalıtaş (20), Abdullah Cömert (22), Ethem Sarısülük (26), İrfan Tuna (47), Mustafa Sarı (27), Selim Önder (88) ve Ali İsmail Korkmaz’ın (19) fotoğraflarıyla yedi dakika boyunca durdu (28 Temmuz)
Avrupalı Türk Demokratlar Derneği İngiltere Şubesi, İngiliz The Times gazetesinin yayımladığı Başbakan Erdoğan’ın Gezi Direnişi’ne yönelik tavrını kınayan mektubuna karşılık, gazeteye eleştiri mektubu yolladı (27 Temmuz).
Haberciler, sosyal medya aktivistleri ve okur/izleyiciler Beşiktaş Abbasağa Parkı’nda nasıl bir medya istediklerini ve bunu nasıl yaratabileceklerini tartıştı (24 Temmuz).
Göztepe Parkı Forumu’nun çağrısıyla Şaşkınbakkal’da yandaş medyayı protesto amacıyla buluşan halk, “okuyan insan” eylemini başlattı (21 Temmuz). Direniş süresince halka gerçekleri anlatmak çabasındaki basın kuruluşlarının gazeteleri ve dergileri okundu.
TGS İstanbul Şubesi Gezi Direnişi’nin başladığı 27 Mayıs’tan beri, en az 22 gazetecinin işten atıldığını, 14 gazetecinin zorunlu izne gönderildiğini, 37 gazetecinin istifa etmek durumunda bırakıldığını duyurdu (22 Temmuz).
Aralarında oyuncular Sean Penn, Susan Sarandon, yönetmen David Lynch, piyanist Fazıl Say, yapımcı Fuad Kavur, Atatürk kitabının yazarı Andrew Mango’nun da olduğu otuz kişi The Times’a tam sayfa ilan vererek, Gezi Direniş’inde uyguladığı ağır şiddetten dolayı hükümeti kınadı (25 Temmuz).
Gezi direnişini görüntüleyen gazetecilerin fotoğraflarından video yapıldı. #direngazeteci hashtagiyle başlayan videoda foto muhabir, muhabir ve kameramanların görüntüleri yer aldı (17 Temmuz).
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch-HRW) İstanbul’daki Gezi Direnişi’nde polisin biber gazını kötüye kullandığını, doğrudan göstericilerin üzerine attığı biber gazı kapsüllerinin, ciddi yaralanmalara yol açan mermilere dönüştüğünü açıkladı (17 Temmuz).
Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) polisin direnişçilere saldıranlara karşı “hoşgörülü tavır takındığını”, Ethem Sarısülük’ü öldüren polisin yine polislerce korunduğunu belirtti ve polis şiddetinin durdurulması çağrısı yaptı (16 Temmuz).
Basın Konseyi İçişleri Bakanı Muammer Güler’e Gezi Direnişi’nde polisin saldırısına maruz kalan gazetecilerle ilgili çağrı yaptı (15 Temmuz).
Gazeteciler ve okurlar, Gazeteci Forumu’nun çağrısıyla Gezi Direnişinde basına yönelik polis şiddeti, tehdit, baskı ve sansüre karşı “Bırak işimi yapayım” diyerek Galatasaray Lisesi’nin önünde toplandı (12 Temmuz).
TGS 61. yaşında Gezi direnişini selamlayarak, basın ve ifade özgürlüğü ile sendikal örgütlenmenin önündeki engellere karşı mücadele etmeye devam edeceklerini ifade etti (12 Temmuz).
TGC İstanbul Güvenlik Şube Müdürü Yunus Dolar hakkında kendisine, “Biz gazeteciyiz. Neden üzerimize gaz bombası ve plastik mermi atılıyor?” diye soran gazetecileri tehdit ettiği gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu (10 Temmuz).
AB Komisyonu Genişlemeden Sorumlu üyesi Stefan Füle, aralarında Taksim Dayanışması’ndan da isimlerin yer aldığı çok sayıda kişinin gözaltına alınmasından endişe duyduklarını söyledi (10 Temmuz).
TGC, TGS ve RSF, Gezi Direnişi’nde 6 Temmuz’da yaşanan polis şiddetini kınadı; medya temsilcilerinin yine polis saldırılarının hedefi olduğunu bildirdi (8 Temmuz).
Gezi Direnişi özel sayısı nedeniyle çıkan krizin ardından yönetim tarafından kapatılan NTV Tarih’in yayınlanmayan “Yaşarken Yazılan Tarih” sayısı internette okurla buluştu (8 Temmuz).
Direnişteki kadınlar, polisin tacizine ve cinsel şiddete karşı İstanbul’da Galatasaray Lisesi önünde, Ankara’da Güvenpark’ta toplandılar (6 Temmuz). Eylem #tacizekarşıkadınlartaksime hashtag’iyle paylaşıldı.
Büyükdere Çelik Gülersoy Parkı Forumu ve okurlar NTV Tarih Dergisi’nin kapatılmasını ve basına yönelik baskıları Maslak NTV binası önünde protesto etti (5 Temmuz).
Facebook kullanıcıları NTV ve CNN Türk’ün yayınladığı her haberin altına <(“) işaretlerini kullanarak penguenli yorumlar, “Kahrolsun kutup ayılarının diktatörlüğü”, “Penguenleri yedirtmeyiz”, “Her yer Galapagos” gibi yorumlar yaptı (5 Temmuz).
Gezi Direnişi’nde tutuklananlarla dayanışma için “Gezi Parkı Tutsakları” başlığıyla web sitesi ve sosyal ağda sayfalar açıldı (4 Temmuz).
Taksim’de Lice’ye destek için düzenlenen protestoyu takip ederken gözaltına alınıp sınır dışı elden İsveçli gazeteci Sarah Olsson Türkiye’yi AİHM’e şikayet edeceğini açıkladı (4 Temmuz).
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım’ın da katıldığı İTÜ Denizcilik Fakültesi mezuniyetinde, öğrenciler uluslararası haberleşme için kullanılan flamalarla #direngezi yazdı (3 Temmuz).
Çankaya Belediyesi Gezi Direnişi’nde yaşanan şiddet sonucu hayatını kaybedenlerin isimlerinin Çankaya parklarına verilmesi kararı aldı (3 Temmuz).
İstanbul Üniversitesi’nden 120 öğretim elemanı “Daha iyi bir yaşam için ‘direnen’ öğrencilerimizin yanındayız” açıklaması yaptı (3 Temmuz).
Senarist Levent Kazak Gezi Direnişi’ne katılımı ve direnişle ilgili attığı tweetler sebebiyle hedef gösterilen Memet Ali Alabora için Change.org’da imza kampanyası başlattı (2 Temmuz).
KESK’e bağlı Haber-Sen Harbiye’deki TRT İstanbul Radyosu’nun Gezi Direnişi süresince polislere açılmasını ve binanın “karakol” olarak kullanılmasını protesto etti (28 Haziran).
Fotoğraf Vakfı 28 Mayıs’tan itibaren Gezi Parkı Direnişi’nde yaralanan, gözaltına alınan 87 fotoğrafçı, kameraman ve gazetecinin listesini açıkladı (27 Haziran).
TGC ve TGS İstanbul Şubesi, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’yu ziyaret etti, gazetecilere şiddet uygulayan polislerin cezalandırılmasını talep etti (27 Haziran).
Beşiktaş taraftarları Gezi Parkı Direnişi’nde polis kurşunuyla hayatını kaybeden Ethem Sarısülük hakkında asılsız haber ver fotoğraflar yayımlayan Takvim gazetesini protesto etmek için ATV-Sabah binasına yürüdü (27-26 Haziran).
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Basın Konseyi ve Kadın Gazeteciler Takipte oluşumu BBC muhabiri Selin Giritli’nin Başbakan Erdoğan ve Ankara Büyükşehir belediye Başkanı Melih Gökçek tarafından hedef gösterilmesini kınadı (27 Haziran). BBC Küresel Haber Dairesi Başkanı Peter Horrocks Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in twitter’da BBC muhabiri Selin Girit’i hedef göstermesini kınadı (24 Haziran).
Facebook Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın devletle bilgi paylaştıkları açıklamasını yalanladı (26 Haziran).
AB üyesi ülkelerin büyükelçileri, hükümetle görüşmelerinde polisin barışçıl göstericilere davranışı ve basın özgürlüğüne saygıyla ilgili endişelerini açıkladı (26 Haziran).
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), alt kuruluşu Güneydoğu Avrupa Medya Organizasyonu (SEEMO) ve Basın Konseyi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın AKP TBMM grup toplantısında basını hedef göstermesini kınadı (26 Haziran).
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen Türkiye’deki Gezi Direnişi’nde temel haklara riayet edilmesi çağrısı yaptı (24 Haziran).
TGS, İstanbul Adalet Sarayı önünde Gezi Direnişi boyunca en az 28 gazetecinin yaralandığını, 22 habercinin görevini yapmasının engellendiğini, 14 gazetecinin gözaltına alındığını ve dört gazetecinin gözaltına alındığını açıkladı (24 Haziran).
Türkiyeli gazeteciler Brüksel’deki Batı Balkanlar ve Türkiye’de medyanın durumuna ilişkin Sesini Yükselt 2 Konferansı’nda Adalet Bakanı Müsteşarı Kenan Özdemir konuşurken “Duran İnsan” eylemi yaptı, gözlerini kapatarak polis şiddetini protesto etti (21 Haziran).
Uluslararası İfade Özgürlüğü Kampanya Örgütü IFEX, Kamboçya’nın başkenti Phnom Penh’de düzenlenen 18. Genel Kurul ve Strateji Konferansı’nda Türkiye’deki Gezi Direnişi’ne destek verdi (20 Haziran).
İnternet Yayıcıları Derneği hükümetin sosyal medyayla ilgili düzenleme hazırlığı içinde olduğuna ilişkin haberleri endişeyle takip ettiklerini açıkladı (19 Haziran).
KESK Haber –Sen, TRT Haber’in internet sitesindeki “Provokatörler camiye saldırdı: 4 yaralı” başlıklı haber üzerine TRT haber yöneticilerine haberleriyle toplumu kışkırtmama çağrısı yaptı (19 Haziran).
Türk Tabipleri Birliğ (TBB), Gezi Direnişi sırasında uygulanan polis şiddeti nedeniyle Avrupa Konseyi’ne başvurdu (18 Haziran).
Birleşmiş Milletler (BM) Komiseri Navi Pillay, Gezi Direnişi sırasında orantısız şiddet uygulayan polislerin cezalandırılması gerektiğine dair bir açıklama yaptı (18 Haziran).
TGS ve EFJ, ETHA ve Atılım Gazetesi’nin hazırlandığı Güneş Ajans’a yönelik polis baskınını ve gazetecilerin gözaltına alınmasını protesto etti (18 Haziran).
TGC, Takvim Gazetesi’nin birinci sayfasında CNN’in savaş muhabiri Christiane Amanpour ile yapılmış gibi sunulan gerçek dışı röportajın Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne aykırı olduğunu açıkladı (18 Haziran).
Dansçı ve koreograf Erdem Gündüz‘ün İstanbul Taksim’de Atatürk Kültür Merkezi altı saate yakın elleri ceplerinde ayakta durmasının ardından, durma eylemleri her yere yayıldı (17 Haziran).
KESK, TMMOB, TTB ve DİSK Gezi Direnişi’ne karşı polisin uyguladığı şiddeti protesto ettiler, bir günlük genel grev kararı aldılar (17 Haziran).
A Milli Basketbol takımı oyuncusu Cenk Akyol Gezi Direnişi’ndeki sansürcü tutumu nedeniyle NTV’ye tepki gösterdi ve mikrofonuna konuşmadı (16 Haziran).
Alternatif Bilişim Derneği Gezi Direnişi’ni görünür kılan sosyal medyanın iktidar tarafından günah keçisi ilan edildiğini belirtti, kullanıcıların baskı altına alınmasının kabul edilemez olduğunu söyledi (12 Haziran).
BDP, İHD, ÇHD ve Paris Barosu Çağlayan Adliyesi’nde Gezi Parkı’na yapılan müdahaleleri protesto eden 50 avukatın darp edilerek gözaltına alınmasını kınadı (11 Haziran).
Oğuz Haksever’in Gezi’nin konuşulduğu programda konuğu İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fatmagül Berktay’ın sözlerini kesmesi ve CNN International ile ilgili sözlerine tepki göstermesi NTV önünde bir grupça protesto edildi. (11 Haziran).
Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Başbakan Erdoğan’ın Gezi Direnişi’yle ilgili attığı bir tweet nedeniyle “Hesap soracağız” dediği Memet Ali Alabora’ya destek verdi (17 Haziran). Alabora, Yeni Şafak gazetesinin “Bu ne tesadüf” manşetiyle kendisinin ve oynadığı “Mi Minör” oyunun Gezi Direnişi ile ilişkilendirilerek hedef göstermesi üzerine TGC’de basın açıklaması yaptı (10 Haziran).
İHD polisin Gezi Direnişi saldırılarını sözleşmedeki “olağanüstü hal” istisnasıyla AİHM’e taşımak için başvuru çağrısı yaptı (5 Haziran).
Antikapitalist Müslümanlar Miraç Kandili nedeniyle Gezi Parkı’nda Kuran okudu, Hatay’da öldürülen Abdullah Cömert için dua edip tüm direnişçilere lokma dağıttı (5 Haziran).
Taksim Dayanışması altı maddelik taleplerini Bülent Arınç’a iletti (5 Haziran). Gezi Parkı’na Topçu Kışlası ya da başka herhangi bir yapılaşma olmayacağına ve projenin iptal edildiğine dair resmi bir açıklamanın yapılması gerektiği belirtildi.
KESK, DİSK, TMMOB ve TTB ülke çapında iş bırakma eylemi yaparak direnişe destek verdi (5 Haziran).
Haber-Sen, TRT’nin haberleri Emniyet Müdürü, Vali, Bakan, Başbakan’ın ağzından verdiğine dikkat çekti, böyle bir yayın kurumunun ancak hükümetin basın bürosu olabileceğini belirtti (4 Haziran).
Bir grup, Gezi Direnişi’nin yaygın medyada gösterilmemesini Maslak’taki NTV stüdyolarının bulunduğu Doğuş Power Center önünde protesto etti ( 3 Haziran). NTV çalışanlarından özür diledi (4 Haziran).
GSÜ İletişim Fakültesi öğretim elemanları Gezi Direnişi’nde medyanın tutumunu eleştiren “Nasıl bir medya istiyoruz?” isimli bir açıklama yaptı (3 Haziran).
Seyirciler CNNTürk’ün eylemler sürerken ve polis eylemcilere saldırırken penguen belgeseli yayımlamasını kanalı arayıp, e-posta göndererek ve sosyal medya üzerinden penguen fotoğrafları paylaşarak protesto etti (3 Haziran).
Sanatçılar Taksim’de AKM önünde ortak bir açıklama yaparak anaakım medyadaki Gezi Direnişi sansürünü eleştirdi ve tarafsız yayın yapılmasını istedi (3 Haziran).
Basın Meslek Örgütleri, Mülkiyeliler Birliği, Marmara İletişim Mezunları Derneği, Sinemacılar, sanatçılar ve yazarlardan oluşan 752 kişi ve 13 kurum NTV, CNN Türk, Habertürk, Kanal D, ATV, Star, Show TV, TRT, Star, Sabah ve Habertürk’ü Gezi Parkı Direnişi’yle başlayan süreçte, tarafsız haber ilkelerini hiçe sayan sansürcü ve yanlı tutumlarını kınadı (3 Haziran).
ABD: ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Caitlin Hayden, yaptığı açıklamalarla Türkiye’deki olayları kaygıyla izlemeye devam ettiklerini ve barışçıl protesto hakları da dahil olmak üzere ifade ve toplanma özgürlüğünden yana olduklarını belirttiler.
AP: Avrupa Parlamentosu (AP) Gezi Direnişi sürecinde Türkiye’de yaşananlarla ilgili hazırlanan tasarıyı kabul etti (13 Haziran). Açıklamada, “Türkiyeli parlamenterlerin oldukça cesur ve akli melekelerini kaybetmiş gibi açıklamalar yaptıklarını görüyoruz” denildi. AP Genel Kurulu’nda “Türkiye’deki durum” başlıklı oturumda Gezi Direnişi tartışıldı (12 Haziran). Hükümetin direnişe yaklaşımı ve polisin sert müdahalesi eleştirildi. AP’de aynı gün Yeşiller Grubu’nun konferansında Gezi Direnişinin deneyimleri aktarıldı. AP Dışişleri Komisyonu Gezi Direnişi’ni “Acil gündem maddesi” olarak ele aldı. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), “otoriteleri tüm vatandaşların ifade özgürlüğü, barışçıl toplanma ve gösteri yürüyüşü yapma haklarına saygı duymaya davet etti.
Dünya medyası: Uluslararası medya, Gezi Parkı’na yapılan son polis saldırısının ardından giderek artan polis şiddetini ve Başbakan Erdoğan’ın direnişe yaklaşımını eleştirdi (17 Haziran). The Telegraph: “Halk meydan okudu”, The Guardian: “Erdoğan’ın tavrı çatışmacı ve bölücü”, El Cezire: “Ordu tehdidi!”, The Independent: “Otokrat yönetime karşı”, CBS: “İstanbullular otele iltica etti”, Bild: “Polis revirlere de saldırdı”, BBC: “500’e yakın gözaltı”, Le Monde: Greve “illegal” tehdidi, Washington Post: “Eylemler kente yayılacak” şeklinde duyurdu.
Protestolar, açıklamalar: Uluslararası Af Örgütü / Amnesty International, İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi ve tüm şubeleri, Mazlum-Der ve tüm şubeleri, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Türk Tabipleri Birliği (TTB), Helsinki Yurttaşlar Derneği, Mültecilerle Dayanışma Derneği (Mülteci-Der), İnsan Hakları Araştırmaları Derneği (İHAD), İnsan Hakları Gündemi Derneği (İHGD), Halkevleri, TMMOB, Greenpeace Türkiye, TEMA, Müzecilik Meslek Kuruluşu Derneği, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Tarih Vakfı, Ankara Tabip Odası, DİSK, KESK, Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD), Psikodrama dernekleri, Üniversite öğretim elemanları, Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği (COGEPDER), KADER, Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB), Gündem Çocuk Derneği, Barış ve Demokrasi Partisi (BDP), Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP), Emekçi Hareket Partisi (EHP), Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi (SYKP), Devrimci Sosyalist İşçi Partisi (DSİP), Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Emek Partisi, Liberal Demokrat Parti, Alman Birlik 90/Yeşiller Partisi, Almanya Federal Parlamento Milletvekilleri, Arel Üniversitesi, İTÜ, Mersin, Boğaziçi, ODTÜ, Hacettepe, Ankara, Galatasaray, Sabancı, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Aydın Öğretim Elemanları Derneği, Yurtdışındaki Genç Akademisyenler, Almanya’daki farklı üniversitelerden Almanyalı 37 Profesör, Balkan ülkelerinden çeşitli örgütler, Başkent Dayanışması, Mülkiyeliler Birliği ve TMMOB Ankara İKK, Beşiktaş taraftar grubu çArşı, Sine-Sen, Gezi Direnişi boyunca iktidarın ve emniyetin keyfi uygulamalarını, yaşanan hukuksuzlukları protesto ettiler, açıklamalar yayımladılar.
Anonymous ve RedHack
Anonymous Halk TV’ye 146 bin para cezası veren RTÜK’ün internet sitesine DDoS saldırısı düzenledi (14 Haziran).
RedHack Ankara Emniyet Müdürlüğü ve İstanbul Valiliği’nin internet siteleri hack’ledi (13 Haziran). Anonymous Gezi Parkı Direnişi’ne destek videosu yayımladı ve hükümetin sitelerine siber saldırı düzenledi (3 Haziran).
RedHack’in de işbirliğiyle Cumhurbaşkanlığı, İstanbul Emniyet ve AKP’nin de aralarında olduğu siteleri çökertti mam.gov.tr, mersin.gov.tr, eshot.gov.tr, dsi.gov.tr, istanbul.gov.tr ve Türkiye’ye biber gazı tedarik eden şirketlerin sitelerine yaptığı dDos saldırısıyla erişimi engelledi.
Sanatçılar, filozoflar: Amerikalı müzisyen ve aktivist Joan Baez, müzisyen Patti Smith, Hollywood’un aktivist oyuncusu Susan Sarandon, Massachusetts Institute of Technology (MIT) Üniversitesi’nden Amerikalı dilbilimci Prof. Noam Chomsky Gezi Direnişi’ne destek oldu. Piyanist Fazıl Say, Almanya Başbakanı Angela Merkel’e AB üyeliği için, Almanya’da yaşayan yönetmen Fatih Akın, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e şiddeti durdurması için mektup yazdı. İtalya’da yaşayan yönetmen Ferzan Özpetek İtalya Dışişleri Bakanı Emma Bonino’yu Gezi Direnişi’ne destek olmaya çağırdı. MonoKL dergisinin “Polis Şiddetine Son Verilsin” başlıklı imza kampanyasına Slavoj Zijek, Antonio Negri, Judith Butler, Jean-Luc Nancy gibi filozoflar destek verdi.
Alternatif medya: Günlük Gezi Postası gazetesi, Gezi Radyo, internetten canlı yayınlanan Revoltİstanbul, Gezi Parkı TV, Videooccupy ve Çapul TV Gezi Direnişi’nin alternatif medyasını yarattı. Bir grup aktivist direniş hareketine dair bilgilerin doğru aktarılması için internetten istanbuldaneoluyor.com, whatishappeninginistanbul.com’un yanı sıra twitter’dan @istanbuldaneler ve @occupygezinews adresleri üzerinden yayın yaptı.
Kınamalar: Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), SEEMO (Güneydoğu Avrupa Medya Organizasyonu), Uluslararası İfade Özgürlüğü Kampanya Örgütü IFEX, Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), İngiltere Gazeteciler Sendikası (NUJ) ve Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), Basın Konseyi, GÖP, TGS, RSF, TGF, TGC, Medya Platformu Derneği, G-9 Gazeteci Örgütleri Platformu, Kadın Gazeteciler Takipte, Taksim Gezi Parkı’nda eylem yapanlara müdahale eden güvenlik kuvvetlerinin gazetecileri hedef almasını kınadı. Örgütler RTÜK’ün, Gezi Parkı olaylarında halkı şiddete teşvik ettikleri gerekçesiyle Ulusal TV, Halk TV, Cem TV ve EM TV’ye para cezası vermesini ve Hayat Televizyonu’nun RTÜK tarafından lisansı olmadığı ve kaçak yayın yaptığı gerekçesiyle kapatılmasının gündeme gelmesini protesto etti.
Seyirciler NTV, Habertürk, CNN Türk, ATV-Sabah binalarının önünde eylemler yaptı. Gezi Direnişi’nde basının yanlı tutumunu protesto edenler NTV’nin canlı yayın aracına el koydular.
Soru önergeleri-yasa teklifleri
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek’in Gezi Direnişi’yle ilgili RTÜK’ün Ulusal TV, Halk TV, Cem TV ve EM TV’ye verdiği cezalarla ilgili soru önergesinde, söz konusu kanalların kişilere yönelik galiz ifadelere yer verdiğini, doğruluğu teyit edilmemiş gerçek dışı bilgileri aktardığını ve şiddeti özendirici şekilde yayın yaptığını belirtti (12 Eylül).
CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a TMSF’ye devredilen Akşam gazetesinden muhabir Ali Ekber Ertürk’ün kovulma sebebini sordu (12 Eylül).
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun Kelime Oyunu programının yayından kaldırılma ihtimali üzerine verdiği soru önergesini yanıtladı (6 Eylül) Arınç, Gezi Direnişi’nin onlarca radyo ve televizyon kuruluşu tarafından yüzlerce programda konu edildiğini, RTÜK tarafından, bu gerekçeyle hiçbir kuruluşa ve programa müeyyide uygulanmadığını bildirdi.
TGC Yönetim Kurulu’nun 27 Haziran’da İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’dan Taksim Gezi Parkı’nda gazetecilere şiddet uygulayan polislerin cezalandırılmasına yönelik talebine verilen yanıtta, polislerin yaraladığı ve gözaltına aldığı gazetecilerin şikayette bulunması istendi (5 Eylül).
İçişleri Bakanı Muammer Güler CHP İzmir Milletvekili Aytun Çıray’ın, Gezi Direnişi’ne ilişkin, “Kaç ton gaz kullanıldı?” sorusuna, “Gösterinin sona erdirilmesine ve grubunun dağıtılmasına yetecek kadar su ve göz yaşartıcı gaz mühimmatı kullanılmıştır” yanıtı verdi (5 Eylül).
Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a TRT’nin Gezi Direnişi’ne destek verdiği için Leyla ile Mecnun’u kaldırdığı iddiasını sordu (21 Ağustos).
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran’a yanıtında, Gezi Direnişi’nde yabancı basın organlarına çalışan Türkiye vatandaşı gazetecilerin fotoğraflarının Anadolu Ajansı (AA) tarafından servis edilerek hedef gösterildiği iddiasını reddetti (2 Ağustos).
CHP İstanbul Milletvekili Oktay Ekşi’nin soru önergesini yanıtlayan Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, 31 Mayıs-16 Haziran 2013 tarihlerinde Gezi Direnişi dolayısıyla, polis şiddetine maruz kaldığı ya da yaralandığı gerekçesiyle Bakanlık veya bağlı kuruluş olan Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü’ne yapılmış herhangi bir başvuru bulunmadığını kaydetti (30 Temmuz).
CHP, Gezi Direnişi’nde emniyetin orantısız güç kullanması veya kanuna aykırı emirleri yerine getirmesi nedeniyle yaralananlar ile ölenlerin yakınlarına maaş bağlanması için kanun teklifi verdi (23 Temmuz).
CHP İstanbul Milletvekili Melda Onur 18 Haziran’da Gezi Direnişi’nde ETHA’ya yapılan polis baskınında ajansın editörü Arzu Demir ile haber müdürü Derya Okatan’ın haklarında gözaltı kararı olmamasına rağmen evlerinde alıkonulmaları ve çıplak aramaya maruz bırakılmalarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin ile İçişleri Bakanı Muammer Güler’e sordu (16 Temmuz).
CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, TBMM’ye sadece bir mesleğin veya sanatın icrasında kullanılması amacıyla üretimine izin verilen hatta et kesmeye yarayan mutfak eşyası sınıfından yer alan pala, hançer, kasatura, kılıç gibi aletlerin tezgah dışına çıkarılmasını yasaklayan yasa teklifi verdi (15 Temmuz).
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Başbakan Erdoğan’a, polislerin 22 Haziran’da Halk TV’nin yayınına müdahale iddialarını sordu (10 Temmuz).
İstanbul Milletvekili Melda Onur, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a Gezi Direnişi’nde TDK sözlüğünde tepki uyandıran ‘darbe’ kelimesinin tanımının değiştiği iddialarını sordu (9 Temmuz).
Mardin Milletvekili Erol Dora Gezi Direnişi sırasında çocukların maruz kaldıkları hak ihlalleri ve bunlardan sorumlu devlet görevlileri hakkında yasal işlemlerin başlatılması için Meclis araştırması istedi (1 Temmuz).
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, İçişleri Bakanı Muammer Güler’e, “Basın emekçilerine yönelik polis şiddetinin talimatını siz mi verdiniz?” diye sordu (28 Haziran).
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu Adalet Bakanı Sadullah Ergin’e Gezi Parkı Direnişi’nde toplumsal müdahale mağdurlarına tazminat hakkı verilmesi için tasarı iddialarını sordu (21 Haziran).
CHP Milletvekili İlhan Cihaner, RTÜK hakkında Gezi Direnişi’nde taraflı karar verme ve çifte standart iddialarının araştırılması amacıyla Meclis araştırması açılmasını istedi (20 Haziran).
CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a Gezi Direnişi’yle ilgili haber yapan yabancı basın kuruluşlarında çalışan Türkiyeli gazetecilerin AA tarafından fotoğraflarının yayımlanma gerekçesini sordu (20 Haziran).
CHP İstanbul Milletvekili Süleyman Çelebi Gezi Direnişi’nde yaşamını yitiren Abdullah Can Cömert, Mehmet Ayvalıtaş, Mustafa Sarı ve Ethem Sarısülük adına Gezi Parkı’nda bir anıt dikilmesi için kanun teklifi verdi (20 Haziran).
CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, başta TRT olmak üzere birçok televizyon kanalının 2010 yılına ait Türk Bayrağı yakma görüntüsünü Taksim Gezi parkı olaylarında olmuş gibi göstermesini Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a sordu (12 Haziran).
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, İçişleri Bakanı Muammer Güler’in yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği önergede Taksim’de birden ortaya çıkan molotoflu, kalkanlı, ellerinde telsiz, bellerinde silah taşıdığı şüphesi olan 10 kişiye 4 TOMA ve yüzlerce polisin gerekli müdahaleyi yapamamasının nedenlerini sordu (11 Haziran).
BDP Diyarbakır milletvekili Emine Ayna, İçişleri Bakanı Muammer Güler’e İzmir’de Gezi parkı protestolarında eli sopalı grupların kimler olduğunu ve Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’na Ankara’daki protestolarda yaralananların hastanelerde fişlenme iddialarını sordu (10 Haziran).
CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a Gezi Direnişi sırasındaki olaylara ilişkin kelimelere yer veren “Kelime Oyunu” adlı programın yayından kaldırılma ihtimaline karşı hükümetin, RTÜK’e bu konuda bir uyarısı olup olmadığını sordu (6 Haziran).
BDP Mersin milletvekili Ertuğrul Kürkçü İçişleri Bakanı Muammer Güler’e Gezi Parkı Direnişi çerçevesinde Türkiye çapında yaralanan gösterici sayısını, kullanılan gaz bombası ve plastik mermi sayısını, orantısız güç kullanan polislere ilişkin açılan soruşturmaları ve Ethem Sarısülük’e ateş eden polisin akıbetini sordu (3 Haziran).
Raporlar-bildiriler
CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun hazırladığı Ağustos Ayı İnsan Hakları İhlal Raporu’nda toplantı ve gösteri ifade özgürlüğü konusunda 44 bin 142 kişinin gözaltına alındığı 73′ünün Gezi Parkı olayları nedeniyle olduğu, 3′ünün tutuklandığı, 33 kişinin tahliye edildiği belirtildi (14 Eylül).
TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin Gezi Direnişi’yle ilgili bilgi notuna göre, toplam 3 bin 699 kişi gözaltına alındı, 134 kişi de tutuklandı (29 Temmuz). Tutuklamalara gerekçe olarak, “yasadışı örgüt yöneticisi veya üyesi olmak”, “halkı isyana teşvik etmek”, “kamu malına zarar vermek”, “silah ve mermi bulundurmak” veya “cami basmak” gösterildi. TİHV, beş direnişçi ile bir polisin hayatını kaybettiğini, Abdullah Cömert ile Ethem Sarısülük’ün doğrudan polisin saldırısı nedeniyle öldürüldüğünü, Ali İsmail Korkmaz’ın da, bilirkişi raporuna göre, polis olduğu düşünülen sivil kişiler tarafından dövülerek öldürüldüğünü ifade etti.
Fotoğraf Vakfı’nın güncellenen listesine göre 31 Mayıs – 8 Temmuz arasında İstanbul ve Ankara’da 111 basın çalışanı ve belgesel fotoğrafçısı yaralandı, gözaltına alındı, çalışması engellendi ya da fotoğrafları silindi (12 Temmuz).
On STK ve meslek örgütü (Alternatif Bilişim Derneği, Bilgisayar Mühendisleri Odası, Elektrik Mühendisleri Odası, İnternet Teknolojileri Derneği, İnternet Yayıncıları Derneği, Korsan Parti Hareketi, Linux Kullanıcıları Hareketi, Pardus Kullanıcıları Derneği, PHP Geliştiricileri Derneği, Telekomcular Derneği) sosyal medyaya ilişkin hem hükümet hem de servis sağlayıcılar ile ilgili açıklamalar üzerine “Sosyal Medya ve Haklarımız” başlıklı bir bildiri yayınladı (1 Temmuz).
Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) biber gazına maruz kalan 11 bin 155 kişiyle yaptığı çalışmaya göre, gaza maruz kalanların yüzde 39’u gazın etkilerinin devam ettiğini, yüzde 14’ü sivilce ve benzeri döküntülerin sürdüğünü, yüzde 10’u yürürken ve hareket ederken dengesizlik oluştuğunu, yüzde 11.2’si de el ve ayaklarda kas güçsüzlüğü bulunduğunu dile getirdi (1 Temmuz). Raporda 31 Mayıs- 24 Haziran 2013 tarihleri arasında meydana gelen olaylarda dört kişinin öldüğü, 60’ı ağır olmak üzere sekiz bin kişi yaralandığı, on bir kişinin gözünü kaybettiği ve 103 kişinin kafa travması geçirdiği bilgisi yer aldı.
AKP hazırladığı sosyal medyanın Gezi Direnişi’ndeki rolüne ilişkin raporda “Photoshop’lu fotoğraflarla insanların aldatıldığı, provokatörlerin yalanlarıyla manipülasyon” yapıldığı iddia edildi (1 Temmuz). Raporda 31 Mayıs’ta dakikada üç bin tweet atıldığı, tweetlerin yüzde 88’inin Türkçe olduğu, yarısının İstanbul’dan gönderildiği, twitter’da 950 bin #direngezi, 170 bin #occupygezi, 50 bin #geziparki ve 50 bin BugünTelevizyonlarıKapat hashtag’leriyle tweet atıldığı belirtildi.
Hükümet Konuşuyor
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Oyuna bakın, şu anda Müslüman Kardeşler kiliseleri koruma altına alıyor ve malum uluslararası medya, hani ‘Gezi medyası’ vardı ya Türkiye’de ve dünyada, aynı orada ne varsa burada da onlar var. Bunlar şimdi ne diyor biliyor musunuz? ‘Müslüman Kardeşler 30 tane kilise yaktı’ diyorlar. Halbuki kiliseleri koruma gayretinde olanlar onlar (Kentsel Dönüşüm 3. Etap Töreni, Bursa, 17 Ağustos).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan):Türkiye’nin istikametini milli irade belirler. Türkiye’nin rotasını sadece ve sadece millet çizer. Ne medya, ne sosyal medya, ne sermaye, ne de terörize edilen sokaklar değil; Türkiye’nin geleceğini sadece millet, sadece sandık belirler.
(…) Şiddete başvurmuyor diye, polise taş, molotof, demir bilye atmıyor diye, hiç kimse milleti yok saymasın. Sokaklara taşmıyor diye, dükkanların camını çerçevesini indirmiyor diye, hiç kimse milleti yok saymasın. Manşetlere çıkmıyor diye, uluslararası gazetelerde, kirli mektupların altına imza atmıyor diye, hiç kimse milleti yok saymasın. Bu millet her zaman vakarla, ağır başlılıkla, aklıselimle hareket etmiştir. Bu millet, manşetini sandıkta kendisi atmış, mektubunu, mesajını sandıkta kendisi her zaman başarıyla vermiştir (Arenamega Gösteri ve Kültür Merkezi’nin açılış töreni, 3 Ağustos).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Bunlar düşüncelerini kiraya vermiş tipler, eğer bunlar gerçekten demokrasiye inansa, yüzde elli oyla iktidar olmuş bir partinin liderine diktatör deme ahlaktan yoksunluğunu gösteremezlerdi. Bu dört dörtlük bir densizliktir. Sen beni nerden tanıyorsun?
Medya Türkiye’de mahkum diyorlar, gazeteciler içeride diyorlar. Bunlar nasıl içeride ki bu yayınlarını bu kadar rahat yapıyorlar. Şu an medyanın nasıl hakaret ettiği, yalan yanlış haber yaptıkları ortada. Çamur atalım da izi kalsın mantığındalar. Times parayla kendi sayfasını kiraya veriyor. Bu Times’ın da ahlaki zaafıdır. Times ile ilgili olarak da hukuki girişimde bulunacağız (Mimar Sinan Camisi Cuma Namazı çıkışı, 26 Temmuz).
Hüseyin Çelik (AKP Sözcüsü): Siz eğer bir ülkenin işleyen hukuk nizamı içinde kurulmuş, hür seçimlerle iktidara gelip yedi sandıkta galip gelmiş bir partinin mitingini Almanya’nın Faşist lideri Hitler’in toplantılarına benzetirseniz kusura bakmayın söylenecek söz yoktur. Bunu söyleyenlerin öncelikle ağzını çalkalaması lazım. Bu ithamları onlara aynen iade ediyoruz, reddediyoruz. Bu son derece küstahça ve haddi aşan bir tavırdır. Birileri servis yapmış bunlara, onlar da imza atmışlar (Hürriyet, 26 Temmuz).
Binali Yıldırım (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı): Biz 10 yılda iletişimi Avrupa düzeyine getirdik. Bu imkanları Türkiye’ye biz sağladık. Olaylara böylesine geniş bakan bir hükümeti, sosyal medyayı kısıtlıyor diye itham etmek en hafifinden iftiradır.
(… )Bu süreçte sosyal medya kısıtlanacak mı, özgürlükler ellerinden alınacak mı söylentileri oldu. Bundan bir yıl kadar önce bazı sosyal medya kuruluşları ile hukuki sorunlar yaşamıştık, o zaman da söyledim, sosyal medya yasaklanamaz bu bir özgürlük alanıdır. Yasaklanması bu mecranın tabiatına uygun değildir. Bütün bunları açıklıkla ifade etmemize rağmen sosyal medyayı yasaklayacağımız konuşuldu. Sosyal medya sorumsuz medya değil, bunu da herkesin bilmesi lazım. Sanal ortamda bir suç varsa, bu gerçek hayatta da suçtur. Türkiye, Avrupa Konseyi Siber Suçlar sözleşmesini 47 ülke ile birlikte tanıyan bir ülkedir. Bu, sanal medyada işlenen suçların cezalarını öngören tek ve belirli uluslararası sözleşmedir.
(….) Örneklerini hep beraber yaşıyoruz. Dün sosyal paylaşım sitesinden bizimle polemiğe girdiler. Eğer bu paylaşımları bu ülkenin faydasına yapıyorsanız, kuralların var olması lazım. Hem burada faaliyet göstereceksiniz hem de külliyeti Türk milletinin sırtından çıkarırken vergi dairesine selam vermeyeceksiniz. Özgürlük ayrı, çalıştığı ülkenin hukukuna tabi faaliyet göstermek ayrı.
(….) Dünyada kimseye hesap vermiyorlarmış. Bu, kocaman bir martaval. Bal gibi de hesap veriyorlar. Bir suç işlenince bu suçun kaynağının yargı aşamasına taşınması, yargı aşamasında erişilmesi lazım. Bu, bütün dünya ülkelerinde yapılıyor, kimse milleti yanıltmasın.
( …) Özgürlük ve interneti sonuna kadar kullanmaya evet ama kaos, karmaşa, şiddetin aracı olarak kullanmaya asla geçiş yok. Onun için, milyonlarca kullanıcıyı yanlarında hisseder gibi afra tafra yapmasınlar. Türkiye Cumhuriyeti’ni tanımayanı, Türkiye Cumhuriyeti de tanımaz. Eğer tanımazlarsa 76 milyon da bunlara Osmanlı tokadını çarpar (24. Yerel ve Bölgesel Medya Buluşması, Kars, 26 Haziran).
Binali Yıldırım (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı): Arkadaşlar gerekli temasları yaptılar. Bunların bir kısmı olumlu yaklaştı ama maalesef Twitter bu konuda işbirliğine yanaşmadı. Bu tabii önemli bir gelişme. Eğer bu ülkede faaliyet gösteriyorsanız, yasalarına göre suç teşkil eden konularda yargı ile kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapmanız gerekir. Bütün ülkelerde bu böyle işler. Suçun gerçek hayatta ya da sanal ortamda olması suçu değiştirmez. Burada ciddi anlamda rahatsızlık olduğunu gördük. Yapılması gereken sosyal medyanın sesini kısmak, kısıtlamak değil. Bu hiçbir zaman düşünülmemesi gereken bir yöntem. İşin tabiatına da aykırı.
(…) Gelin Türk hukukuna dahil olun. Bundan kimseye zarar gelmez. Bir vergi memuru, polis ya da bir başkası bize müracaatta bulunduğunda, bilgi istediğinde Türkiye’de bunu verecek bir biriminizi görmek istiyoruz. ABD’de 8 saat farkıyla, telefonla, internetle, email ile adam arayıp derdimizi anlatamayız. Derdimizi anlatacağımız, yanlış varsa düzeltilmesini isteyeceğimiz bir muhatabın Türkiye’de mutlaka olması lazım. Bu konuda da gerekli çalışmaları yapıyoruz.
(…) Arkadaşlara yapılan yanlışlar konusunda gerekli uyarıları yaptılar. Ancak onlardan müspet bir yaklaşım görmedik. Facebook uzun zamandır Türk makamlarıyla uyumlu bir çalışma içinde bulunuyor. Türkiye’de birimleri var. Onlarla bir sorunumuz yok ama Twitter’da da bu yapı oluşabilir. Aksi halde bu sürdürülebilir bir şey değildir (Erzincan, 26 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Gösteriler başladığı andan itibaren, gerek içerdeki medya kuruluşları, sosyal medya çok kapsamlı bir dezenformasyon kampanyası başlatmışlardı.
(…) Yazılı görsel ulusal ve uluslararası medya nasıl görevler üstlendiğini hep gördük. Bunların kayıtları var.
(…) Şu anda Gezi parkı olaylarını kışkırtan, Alevi vatandaşlarımı sokağa dökmek isteyen, televizyonun gazetelerin sahipleri CHP’lilerdir.
(…) Yabancı bir medyanın Türkiye vatandaşı muhabiri, ‘Duran adam değil, durduran adam olun’ diye tweet atıyor. Bu nasıl bir gözü dönmüşlük, bu nasıl bir zihniyettir. Bir insan böyle bir komplonun içinde olabilir mi? (TBMM Grup Toplantısı, 25 Haziran).
Sadullah Ergin (Adalet Bakanı): Twitter üzerinde bu erişim şu anda sağlıklı değil. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, ilgili firmayla teknik alt yapıya bakarak bir suç işlenmiş ise bu suçu işleyen kaynağa ulaşma noktasında teknik bir çalışma yapıyor (Hatay, 23 Haziran).
Mehmet Şimşek (Maliye Bakanı): Son 3 haftada dünyadaki bütün şer şebekeleri işbirliği yapmış, muazzam bir dezenformasyon süreci başlamıştır. Yatırımcıları arayıp (Ben uzun süre Newyork ve Londra’da çalıştım) ‘Türkiye’de iç savaş var. İnanmazsanız CNN’e BBC’ye Reuters’e bakın’ diyorlar. Bizi de arıyor yatırımcılar ‘Böyle bir şey var mı?’ diye soruyorlar (Ekonomi Dünyası Ödül Töreni Malatya Kongre ve Kültür Merkezi, 23 Haziran).
Hüseyin Çelik (AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü): Medeni dünyanın tersine bir yol izlemeyiz ama elbette sosyal medyaya dair bir düzenlemeye ihtiyaç var. Yazılı medyanın, görsel medyanın bir etiği vardır ve herkesin buna uyması istenir. Peki sanal medyada her istenilen yapılsın mı? Sanal medya da medyanın bir başka koludur.
(…) Hem sanal medya ile ilgili hem sosyal medya ile ilgili dünyadaki örneklerine bakarak bir düzenleme yapacağız. Bunları bir zapturapta almak için bir şeylerin yapılması gerekiyor. Kredi kartı mağdurları gibi. Bu iş öyle bir noktaya geldi ki bir süre sonra bu iş tıkanıyor. Kredi kartı çok büyük bir nimettir ama ona bazı tahditler gelmezse sosyal patlamalara yol açar (TGRT Yayını, 19 Haziran).
Abdullah Gül (Cumhurbaşkanı): Diyelim ki, eğer bir sosyal medya üzerinde çok yanlış mesajlar kasıtlı veriliyorsa, diyelim ki ‘Ben şimdi gördüm, önümde 10 tane insan öldü’ diye birisi böyle bir mesajı yalan bir şekilde vererek bir kışkırtmacılık yapsa bunu kim için, hangi taraf olursa, ne için olursa olsun, neticede böyle bir şeyin halk içinde çok büyük paniklere sebep olacağı için buna muhakkak müsaade etmemek gerekir. Nasıl bir gazetede bunu yapmazsanız, orada yapılmaması gerekir (Çankaya Köşkü “Büyük Selçuklu Mirası” projesi tanıtım etkinliği, 18 Haziran).
Muammer Güler (İçişleri Bakanı): Sosyal paylaşım siteleri ile ilgili de bizim şu anda Emniyet Müdürlüklerimizin, Emniyet Genel Müdürlüğümüzün yürüttüğü çalışmalar var. Burada halkı tahrik eden, bir manipülasyonla yalan haberlerle halkı kışkırtmaya, hatta toplumsal olaylara, mal ve can emniyetini sıkıntıya sokacak, bozacak eylemlere yönlendiren elbette gerek Twitter olsun gerek Facebook olsun ve gerek sosyal medyanın diğer enstrümanlarını kullanarak bunları yönlendirenlerle ilgili çalışmamız var. Daha önce İzmir’de böyle bir çalışma oldu. Şimdi diğer yerlerde de böyle bir çalışma olacak. Tabi bu konularda ayrı bir yasal düzenlemenin de yapılmasının gerektiğini biz düşünüyoruz. Bu konuda Adalet Bakanlığımızın ve ilgili bakanlıkların çalışmaları olacak.Yasal düzenlemenin yapılması gerektiğine inanıyoruz. Hangi yalan haberin nasıl sızdırıldığını gördük. Bunlarla ilgili operasyonlarımız sürecek (Gezi Direnişi açıklaması, 17 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Hadi bakalım. BBC, CNN, Reuters. Günlerdir yalan haber ürettiniz. Türkiye’yi dünyaya farklı gösterdiniz. Siz yalanlarınızla baş başa kaldınız.
(…) Yerli ve yabancı, birlikte hareket eden medyaya sesleniyorum. Dürüst olun dürüst. Basın ahlakı var, namuslu olun. Biz bu yola dik çıktık, dik yürüyeceğiz. Dikleşmeyeceğiz, ama yola emin adımlarla devam edeceğiz. Bunlar alışmışlardı. İstediklerini yapıyorlardı. Ama yüzleri çok iyi ortaya çıktı (Kazlıçeşme Meydanı Milli İradeye Saygı Mitingi, 16 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Daha dün İngiltere’de G-8 gösterilerinde 30’u aşkın gösterici gözaltına alındı. Yerlerde sürüklendi. Fotoğraflarda var. Ama Türkiye’deki bu gösterilerde, yandaş olan medya bile bunları göstermedi (AKP belde belediye başkanları toplantısı, 13 Haziran).
Hüseyin Avni Mutlu (İstanbul Valisi): Sosyal medyayı prokovatif eylemler için kullananlar var. Bununla mücadele edeceğiz. Emniyet güçlerimizi zor duruma sökmek isteyen her algıya karşı mücadele edeceğiz. ‘Uydur uydur yaz’ diye tanımladığım kişilerin ajitasyonlarına dikkat edilmesi gerekiyor. Emniyet’in yetkili birimi sosyal medya üzerinde ters algı yaratamaya çalışan kişilere karşı bir operasyon düzenleyecek (İstanbul Emniyet Müdürlüğü, 11 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Bunlar Türk bayrağını yakacak kadar haysiyetsizleştiler. Gazeteciyim diyerek, sanatçıyım diyerek, siyasetçiyim diyerek, son derece sorumsuz bir şekilde hukuksuzluğu kışkırtmanın alasını yaptılar (İstanbul’da AHL konuşması, 7 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Yabancı medyadan Türkiye’de yaşananları ideolojik yaklaşımlarla ele almamalarını ve sipariş üzerine ilan almamalarını da kendilerine hatırlatırım. Parayı basmak suretiyle ilan verenlerin de kaynaklarını da biliyoru (Küresel Sorunlar Karşısında Türkiye ve Avrupa Birliği İçin Ortak Gelecek Konferansı, 7 Haziran).
Ali Şahin (AK Parti Genel Merkez Tanıtım ve Medya Başkan Yardımcısı ve Gaziantep Milletvekili): Yalan tweet bomba yüklü araçtan daha tehlikeli. Sosyal medyaya yasal düzenleme şart.
(…) Gezi olayları ile ülkemizde sosyal medya gibi son derece önemli ve değerli bir iletişim mecrası maalesef itibarsızlaştırılmıştır. Bundan böyle teyit edilmedikçe sosyal medya’da paylaşılan hiçbir içeriğin güvenirliliği ve hükmü yoktur. Sosyal Medya kullanımı ciddi bir bilinç gerektirmektedir. Özellikle gençlerimizin ve sosyal medya içinde aktif olan vatandaşlarımızın takipçiler ve paylaşılan içerikler konusunda seçici olmaları gerekmektedir (5 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Kimler var tespitini yapabildiniz mi? Biz ülkenin yüzde ellisini zorla evde tutuyoruz. Siz işte buradan Reuters’i böyle bilgilendiriyorsunuz (AHL Basın Toplantısı, 3 Haziran).
Recep Tayyip Erdoğan (Başbakan): Twitter denilen bir bela var. Yalanın, abartının daniskası burada. Sosyal medya denilen şey: Bana göre toplumun baş belası. O yalanlamayı göremeyen okumayan da bunu kaçırır. Toplum bu şekilde terörize edilir. Photoshoplarla cesetler yayınlanıyor (Teke Tek, 2 Haziran).
Tartışmalı işten çıkarmalar-ayrılmalar
Tanrıyar kovuldu: TRT Okul’da Doktorumun Mutfağı’nı sunan İpek Tanrıyar Gezi Direnişi’ne destek verdiği için işten atıldı (28 Eylül).
Ertürk kovuldu: Akşam gazetesi Gezi Direnişi’ni anlatan ‘Güneşin Evlatları-Bir Direniş Efsanesi’ adlı kitabı yayınlanan siyaset muhabiri Ali Ekber Ertürk’ü işten çıkardı (9 Eylül).
Erkut öğretim üyeliğinden ayrıldı: Gezi Direnişi’ne destek verdiği için Özyeğin Üniversitesi’ndeki Rektörlük görevinden istifaya zorlandığı iddia edilen Prof. Dr. Erhan Erkut, üniversitedeki öğretim üyeliği görevinden ayrıldı (6 Eylül).
Alankuş, Soner ve dört öğretim üyesi işten çıkarıldı: İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ), İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sevda Alankuş, Doç.Dr. Bayram Ali Soner ve Fen-Edebiyat ile İşletme Fakülteleri’nden dört öğretim üyesinin işine son verdi. (30 Ağustos). Alankuş Gezi Direnişi’ne destek vermişti.
Ege Dündar işten atıldı: Milliyet Can Dündar’ın Milliyet Pazar’da yazan oğlu Ege Dündar’ın işine son verdi (14 Ağustos).
Can Dündar işten atıldı: Üç hafta boyunca yazıları yayımlanmayan köşe yazarı Can Dündar Gezi Direnişi’ne destek verdiği için Milliyet’ten atıldı (1 Ağustos).
Savaş işten atıldı: Sabah eklerde görev yapan Artanç Savaş Gezi Direnişi’ne destek verdiği için işten atıldı (31 Temmuz).
Menteş ayrıldı: Gezi Direnişi’ne aktif destek veren romancı Murat Menteş Yeni Şafak’tan ayrıldı (26 Temmuz).
Özdemir işten atıldı: Gezi Direnişi ile bağlantılı BEYDER eylemini haber yapan ATV muhabiri Gökçen Keskin Özdemir görüntülerde Yurt gazetesi göründüğü için, “kurumu küçük düşürdüğü” gerekçesiyle kovuldu (26 Temmuz).
Baydar işten atıldı: Sabah gazetesi Gezi Direnişi’nde iki kez yazısını sansürlediği Okur Temsilcisi Yavuz Baydar’ın NYT’de yayımlanan “Türkiye’de Medya Patronları Demokrasinin Altını Oyuyorlar” yazısından sonra işine son verdi (23 Temmuz).
Eser işten atıldı: Sabah gazetesi muhabiri Bilge Eser işten atıldı (19 Temmuz).
Tekelioğlu işten atıldı: Sabah Gezi Direnişi’ndeki tweet’leri nedeniyle Tuluhan Tekelioğlu’nu işten çıkardı (15 Temmuz).
+1 istifalar, görevden alma: +1 TV’den Banu Güven, Ece Temelkuran, Haluk Şahin, Mustafa Hoş, Özlem Gürses, Uğur Dündar, Uğur Tutçuoğlu Gezi Direnişi’nde haberlere müdahale edildiği için istifa etti; Genel Yayın Yönetmeni Tuncay Mollaveisoğlu görevden alındı (10 Temmuz).
Tongsir istifa etti: Beyaz TV’de spor yorumcusu Oğuz Tongsir, Gezi Direnişi’nde “Ekmeği bir yerden bulurum.. Ama ya kendime olan saygım giderse?” diye tweet attıktan sonra kanaldan istifa etti (4 Temmuz).
Soner işten atıldı: Olay Gazetesi İnternet Sorumlusu Berhan Soner Gezi Direnişi’ne destek veren tweet’leri nedeniyle işten çıkarıldı (2 Temmuz).
Göncü istifa etti: NTV Tarih yayın yönetmeni Gürsel Göncü, dergi Gezi Direnişi sayısı nedeniyle kapatılınca istifa etti (1 Temmuz).
Güven istifa etti: Ntvmsnbc editörlerinden Özkan Güven Gezi Direnişi süresince gördüğü baskılardan dolayı istifa etti (28 Haziran).
Cömert istifa etti: NTV Kültür Sanat Editörü Hasan Cömert Gezi Direnişi süresince gördüğü baskılardan dolayı istifa etti (28 Haziran).
Demirkol istifa etti: Kanal 24 spikeri ve moderatörü Remziye Demirkol istifa etti.
Özkan istifa etti: Doğuş Yayın Grubu’nun Dergilerden Sorumlu Genel Müdürü Neyyire Özkan görevinden istifa etti (26 Haziran).
Selimoğlu işten atıldı: İHA internet editörü Diren Selimoğlu Gezi Parkı ile ilgili haberleri nedeniyle işten çıkarıldı (21 Haziran).
Esendemir istifa etti: Habertürk gazetesi röportaj yazarı Kutlu Esendemir, Gezi Direnişi’nde gazetesinin yanlı tutumundan ötürü istifa etti.
Toklucu, Doğan ve Yazıcıoğlu istifa etti: NTV Program direktörü Murat Toklucu ve program editörlerinden Burcu Doğan ile Onur Yazıcıoğlu istifa etti (19 Haziran).
Eylemli istifa: Sabah gazetesi yazarı Alper Bahçekapılı gazetenin yanlı yayın politikasını eleştirmek için Sabah binası önünde duran insan eylemi yaptı ve istifa etti (19 Haziran).
Bozkurt işten atıldı: Kanal Türk’ün sabah haberleri sorumlu editörü Serkut Bozkurt’un görevine Gezi Direnişi’ne yer verdiği için son verildi (14 Haziran).
Aydın istifa etti: NTV CEO’su Cem Aydın kanalın Gezi Direnişi boyunca uyguladığı sansürlü haberleri nedeniyle protestolardan sonra istifa etti (13 Haziran).
Tüfekçiler atıldı: İstanbul Valiliği’nde muhabirlik yapan Metin Timur Tüfekçiler sosyal paylaşım sitelerinde Gezi Direnişi ile ilgili paylaşımlarından ötürü işten atıldı (7 Haziran).
Turgut, Aykar, Eldaş istifa etti: NTV’de program yapan fotoğraf sanatçısı Mehmet Turgut, Haber Merkezi Prodüktörü Ömer Faruk Aykar ve Dijital Editör Dilara Eldaş kanalın yayın politikası nedeniyle istifa etti (3 Haziran).
Emel Gülcan
23 Ekim 2013
Haberin kaynağı için tıklayınız; bianet.org
