Yalansavar: On yüz bin milyon ağaççık – Işıl Arıcan

Gezi direnişinin başlangıcından beri, her gün hükümet yetkililerinin verdiği demeçlerde pekçok akıl almaz iddia duyuyoruz. Gündemin hızla akması ve tüm ekip olarak merak içinde olayları seyrediyor olmamız nedeniyle bu iddiaların pek çoğunu ele alamadık şimdiye dek. Ancak son birkaç gündür gerek başbakan, gerekse diğer hükümet temsilcileri tarafından dile getirilen milyarlarca ağaç dikilmesi iddiasını yalansavar merceğine yatırmak istedik.

agaclar

Şimdiii…. bu ağaç sayısı muhabbeti aslında kısmen gezi olaylarının başlangıcına dayanıyor.

Tarih 29 Mayıs. Erdoğan, gezi parkı direnişçilerine, daha olaylar kızışmadan önce dikilen ağaç sayısı hakkında bilgi veriyor:

“Biz kararı verdik. Eğer tarihe saygınız varsa, önce o Gezi Parkı denilen yerin tarihi nedir onu araştır bak. Orada tarihi yeniden ihya edeceğiz. Orayı tamamiyle yayalaştırarak insanoğlunun emeğine sunacağız. Şu anda Ak Parti iktidarı döneminde, belli yaş gruplarında diktiğimzi ağaç miktarı, fidan 10 yaş grubu üzeri, 5 yaş grubu üzeri ağaçlar olmak üzere yaklaşık 2,5 milyardır.”

Aradan birkaç gün geçtikten sonra,  Maliye Bakan Yardımcısı Abdullah erdem Cantimur, 1 Haziran’da Ekofinans.com’a verdiği röportajda dikilen ağaç sayısını 4.5 milyar olarak veriyor:

“Hükümetin de bu manada ciddi politikaları var. 8-10 yılda 4,5 milyarın üzerinde ağaç dikildi ve bunlar büyük ağaç, fide falan değil. Bütün otoyolların etrafı ağaçla donatılıyor. Benim dünyada dikili bir ağacım yok inşallah bir ağaç dikelim dünyada dikili bir ağacımız olsun. Buradaki çalışmasından dolayı Bayraktar Grubunu özellikle kutluyor, bu gibi çalışmaların devam etmesini diliyorum. Burada diktiğimiz fidanlardan yıllar sonra meyve yemek nasip olsun.”

Dikilen ağaç sayısına ilişkin kaos sürüyor.

Fatih Altaylı ile 2 Haziran’da röportaj veren Erdoğan, bu röportajda dikilen ağaç sayısının 3 Milyar olduğunu söylüyor.

Bir hafta sonra, 9 Haziran’da Eseboğa’da konuşan Başbakan, bu defa rakamı 2 milyar 800 milyon olarak telaffuz ediyor.

Bu ağaç sayısının doğru olma ihtimalini incelemeye başlamadan önce, toplam 10 gün içinde dikilen ağaç sayısının sürekli değiştiğini, 2 Milyar ile 4,5 milyar arasında oynadığını belirtmekte yarar var. Dahası, Orman Genel Müdürlüğü, 3 Haziran tarihinde sayfasını  güncelleyerek dikilen ağaç sayısını 2,7 Milyar olarak vermiş.  ( 100 milyon ağaç için Başbakanı kızdırmaya değmez ama, neyse.)

Şimdiii, zaten bir hafta içinde 2 milyar değişen ağaç sayısı bu rakamların ciddiyetszliğini göz önüne seriyor. Ama eleştirel düşünce alıştırması olsun diye, gelin rakamlara biraz daha yakından bakalım.

Araştırmaya ilk olarak Türkiye kaynaklarından başladım. Ancak, Türkiye’deki ağaç dikme konusunda ulaşılan istatistikler, politikacıların demeçlerinden farklı değil. Çoğu web sitesi çalışmıyor. Orman Müdürlüğü’nin web sitesi, Başbakan’ın demecinin olduğu gün itibarıyle güncellenmiş. Farklı devlet sitelerinde farklı rakamlar mevcut.  Gene de elimizdeki en derli toplu kaynak, 2011 yılında Orman Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı Ormancılık istetistikleri.

tablo1

Bu istatistiklere göre, Türkiye’deki ormanlık alanlar 1999 yılında 20.763.248 hektar iken, 2010 yılında 21.537.091 hektar’a çıkmış.  ( Ne yazık ki, 2002-2013 arası rakamlara bu rapordan ulaşamıyoruz. O nedenle 1999-2010 arası ile iadre edeceğiz ilk etapta.)

Orman Genel Müdürlüğü’nün istatistiklerine göre, 1999-2010 yıllarını kapsayan 11 yıllık sürede 773.843 hektar artmış.

Hektar artışından, ağaç sayısını kestirmek zor.  Zira, ormanlık alanlar kendi başlarına da genişliyorlar. Yani bu rakamın ne kadarının insan eli, hatta daha spesifik olarak devlet eliyle gerçekleştiğini görmek için raporu biraz daha kurcalayalım.

tablo2

Orman Genel Müdürlüğü, 2011 yılı Ormancılık İstatistikleri, syf 40

Orman Genel Müdürlüğü, aynı raporda, yıllara gören  orman bakım ve ağaçlandırma çalışmalarına ilişkin istatistikleri de vermiş.  Üstelik, ağaçlandırma, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve devlet eliyle olmayan özel ağaçlandırılan alanlar  tek tek belirtilmiş.

Bu rakamlara göre, 2002 yılından 2011 yılına dek  ağaçlandırma çalışmalarında 332.723 hektar ağaç dikilmiş.  İnternetteki muhtelif kaynaklara göre, bir hektar alana 1000-2500 arası ağaç dikiliyor. Bu durumda, 332.723 hektarlık ağaçlandırma çalışması sonucu dikilmiş olan ağaç sayısı 332.723.000 ile 831.807.500 ediyor.  Ortalama 500 milyon, en iyimser tahminle 900 milyon.

Bu rakamları beğenmediyseniz, gelin Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Birliği’ne bağlı olarak çalışan Küresel Orman Kaynakları Değerlendirme  (Global Forest Resource Assesment) Raporu’na bakalım. Bu  kaynakta,  her bir ülkeye ait özel detaylı raporlar da mevcut.

Bu raporun, Türkiye kısmında, ağaçlandırma sayıları aşağıdaki şekilde listelenmiş:

tablo3

Küresel Orman Kaynakları Değerlendirme Türkiye Özel Raporu, syf 26

Afforestation (Ağaçlandırma) sütununa bakarsanız buradaki rakamların, Orman Genel Müdürlüğü rakamları ile aynı olduğunu görebilirsiniz. Demek ki, bu rakamlar ülkemizdeki yetkililer tarafından yeterince doğru bulunmuş ki, Birleşmiş Milletler’e bildirilmiş.

Görülen o ki, Orman Müdürlüğü ve Birlşemiş Milletler, Türkiye’deki 2002-2011 yılları arasında 32.723 hektarlık ağaçlandırma çalışması  yapıldığı konusunda hemfikir. Yani, yukarıda belirttiğimiz gibi, bu süre zarfında dikilmiş olan ağaç sayısının ortalama 500 milyon, en iyimser tahminle 900 milyon olduğunu artık Birleşmiş Milletler onayı ile söyleyebiliriz.

Bu durumda, iki olasılık var:

Ya son bir haftadır, gerek Orman Müdürlüğü, gerek muhtelif bakanlarımız, gerek Başbakan tarafından dile getirilen ve milyarlarla ifade edilen rakam hatalı, ya da AK parti Hükümeti 2012 yılında aradaki farkı kapatarak bir yılda, 9 yılda diktiği ağaç miktarının iki katından fazlasını (2 milyar) ağaç daha dikti.

Yorum sizin…

Notlar:

  1. LandSAT uydusu tarafından 1984-2012 arasında çekilen Türkiye Uydu Fotoğraflarına ait hızlandırılmış video‘da, Türkiye’deki yeşil arazilerin değişimini görebilirsiniz.

Kaynaklar:

  1. 29 Mayıs 2013, Hürriyet Gazetesi
  2. 1 Haziran 2013, EkoFinans
  3. UK Forestry Commission
  4. Türkiye Orman Genel Müdürlüğü Ormancılık İstatistikleri, 2011http://web.ogm.gov.tr/Dkmanlar/istatistikler/Ormancilik-Istatistikleri_2011.pdf
  5. Forestry Department , Food and Agriculture Organization of the United Nations. Country Report: Turkey

Işıl Arıcan
12 Haziran 2013
Kaynak; yalansavar.org