Brezilya’da Sao Paolo, Rio de Janeiro, Brasillia, Fortaleza ve Salvador gibi büyük şehirlerin meydanları günler süren eylemlere sahne oluyor. Eylemler 20 centlik ulaşım zammından halk isyanına dönüşüyor.
Brezilya’da Sao Paolo, Rio de Janeiro, Brasillia, Fortaleza ve Salvador gibi büyük şehirlerin meydanları günler süren eylemlere sahne oluyor. Başkent Brasilia’da 18 Haziran günü eylemciler meclis binasının çatısına çıktı, ardından gençler meclis binasının çevresinde insan zinciri oluşturdu. Rio de Janeiro’da yerel meclis binasının kapısı ateşe verildi. Belo Horizonte’de polis, eylemcilerin Nijerya-Tahiti maçının oynandığı Mineirao Stadı’na girişlerini engellemek için biber gazı ve plastik mermiyle saldırdı.
Ulaşım hakkı eyleminden isyana
Brezilya’da eylemler Konfedarasyon Kupası öncesi 2 Haziran’da Sao Paulo’da otobüs, tren ve metro ücretlerinin 1,5 dolardan 1,6 dolara çıkartılması ile başladı. Zammın öncesinde de parasız ulaşım eylemi yapan öğrenciler, zammın ardından “Derdimiz haklarımızı almak” diyerek sokaklara döküldü. Sao Paolo’da başlayan ve giderek büyüyen eylemlerin 4′üncü gününde polis plastik mermi ve biber gazı saldırdı. Çıkan çatışmada yüz kişinin yaralanması eylemin şiddetini daha da artırdı. En az 11 kentte, 200 bin kadar insan sokaklara döküldü. On binlerce Brezilyalı direnişçinin eylemleri örgütlediği yer ise sosyal medya oldu.
Polis şiddeti geri çekildi
“Orantısız güç” kullanan polise tepkilerin eylemlerin şiddetini de artırması üzerine polis saldırıda bulunamaz hale geldi. 18 Haziran’da yapılan eylemler öncesinde polisin plastik mermi taşımayacağı açıklandı. Sao Paolo valisi Jose Rodrigues Alcmin polisin göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullanmayacağını açıkladı.
Hükümetin zor anları
Brezilya’da patlak veren isyan hükümeti oldukça zorladı. Hükümet ise uzlaşmacı seyir izlemeye başladı. Cumhurbaşkanı Dilma Rousseff, “Barışçıl gösteriler meşrudur. Gençlerin protesto gösterisi yapması normaldir” dedi. 18 Haziran’da politikacılar geri adım attı ve birçok şehirde otobüs ücretlerini azaltmayı düşündüklerini söyledi. Ancak eylemcilerin taşıdıkları dövizde yazdıkları gibi, “Halk uyandı”. Artık eylemler otobüs zammı meselesinden çıkmış, hükümetin politikalarının toptan bir reddedilişine dönüşmüştü.
Mesele 20 cent değil. Peki ne?
Brezilyalı direnişçilerin isyana dönüşen eylemlerinin fitilini ulaşım zammı ateşledi. Ancak ülkede hükümetin neoliberal politikalarının yarattığı yıkıma duyulan büyük öfke açığa çıktı. Brezilya’da halk enflasyon, kötü ekonomi, polis şiddeti ve hükümetin yolsuzluklarına karşı meydanları doldurdu. BBC Sao Paulo muhabiri Gary Duffy, 2014′te Dünya Kupası’na ve 2016′da Olimpiyatlara ev sahipliği yapacak ülkede birçok kişinin, sağlık ve eğitimde ciddi sorunlar yaşanırken bu organizasyonlar için çok para harcanmasından yakındığını söyledi. Dünya Kupası’na duyulan tepkilere rağmen Spor Bakanı Aldo Rebelo, protestocuların Konfederasyon Kupası ve Dünya Kupası’nı ‘sabote etmesine’ izin vermeyeceklerini söyledi.
Konfederasyon Kupası maçlarıyla da birlikte bir süredir gündem olan Dünya Kupası bütçesi tartışmaları yeniden alevlendi. Hükümetin bağışlardan, sponsorlardan ve özel kuruluşlardan karşılama sözü verdiği 15 milyar dolarlık Dünya Kupası bütçesi kamu fonlarından çıkınca, tepkiler büyüdü. Kupaya bir sene kalmasına rağmen, hala gerekli hazırlıkların tamamlanmamış olması, stat inşaatlarındaki savsaklamalar, yolsuzluk şüphelerini de artırdı. “Eğitim ve sağlık kupadan önemlidir” diyen Brezilya halkı, Dünya Kupası’na harcanacak paranın eğitim ve sağlık ve yoksullar için konut yapımına aktarılmasını istiyor.
Brezilyalı direnişçiler ne diyor?
New York Times gazetesinden Simon Romero’nun haberinde yer alan Sao Paulo’dan Paula Ramon, Rio de Janeiro’dan Taylor Barnes’in yaptığı röportajlar:
Sao Paulo’da yaşayan 83 yaşındaki emekli Eleuntina Scuilgaro, “İnsanlar aç. Hükümet gidiyor stadyum inşa ediyor. Ben torunlarım için buradayım. Eğer yorgunsan, eve gidip bir duş al ve dön. İşte benim yaptığım şey!”
Eyleme yedi aylık bebeği ile gelen 48 yaşındaki itfaiyeci Evaldir Cardoso, “Futbolu seviyorum ama bizim okula ihtiyacımız var” diyor.
Folha de Sao Paulo gazetesinde köşe yazarı olan Eliane Cantanhede, “Brezilya’da her şey yolunda ve harika görünüyordu. Ta ki bir anda, hiçbir uyarı ya da gelişme süreci olmadan Tahrir Meydanı eylemlerini görene dek” sözüyle Brezilya’da olanları yorumluyor.
Sao Paulo’da yaşayan 35 yaşındaki ofis çalışanı Enderson dos Santos, “Politikacıların yolsuzlukları bizi öfkelendiriyor. Ben çocuklarıma Brezilya’nın uyandığını göstermek için buradayım” diyor.
Reuters’e konuşan bir direnişçi, “Paramızı stadyum yapımlarına harcamamalıyız. Biz kupayı istemiyoruz; biz çocuklarımız için eğitim, hastane ve daha iyi bir yaşam istiyoruz.”
Halk isyanları birbirini selamlıyor
Brezilya’da eylemler otobüs ücretlerine yapılan zamma duyulan öfke ile başladı. Ancak son yıllarda Tunus, Mısır en son olarak da Türkiye’deki gibi bir halk isyanına dönüştü. Brezilya’da polis şiddetinin yaşandığı gün direnişçiler, “Burası artık Türkiye” dedi.
Kim bu Brezilyalı direnişçiler?
Datafolha’nın araştırması, Brezilya’daki direnişçilerin kim olduğunu ve direnme nedenleri ortaya koyuyor.
% 84′ü hiçbir siyasi partiye üye değil
% 77′si yüksek eğitim almış
% 22′si öğrenci
% 53′ü 25 yaş altı
% 71′i ilk defa eylemlere katılıyor
Direnişçilerin isyan nedenleri:
%56 zamlara karşı
%40 rüşvete karşı
%31 şiddete karşı
%27 daha iyi bi ulaşım için
%24 politikacılara karşı
20 Haziran 2013
Haberin kaynağı için tıklayınız; sendika.org
