Serbest Siyasa: Faiz faiz dedikleri, birkaç köşkle birkaç huri – Emre Özçelik

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 7 Haziran 2013 Cuma günü sabaha karşı yaptığı havaalanı konuşmasında şöyle dedi: “Şimdi altını çiziyorum; faiz lobisine rağmen buralara geldik. Bu faiz lobisi şu anda borsada spekülasyonlara girmek suretiyle bizi tehdit edeceğini zannediyor. Şunu bir defa çok iyi bilmeleri lazım; bu milletin alın terini onlara yedirtmeyeceğiz”. Başbakan aynı gün ilerleyen saatlerdeTürkiye ve AB için Ortak Gelecek Konferansı’nda da benzer şeyler söyledi.

Başbakan ‘milletin alın terini’ faiz lobisine yedirtmemeye ve halkın çıkarlarını korumaya yemin etmiş gibi konuşuyor. Peki, AKP iktidarı dış dünyaya yapılan faiz ödemelerini azaltmak bakımından gerçekten başarılı oldu mu? Bu kısa yazıda bu soruya net bir yanıt verilecek.

Tablo-1
Yeni dış borç yükümlülükleri üzerindeki ortalama faiz oranı (%) Türkiye Üst-orta gelir grubundaki ülkelerin ortalaması Alt-orta gelir grubundaki ülkelerin ortalaması Alt gelir grubundaki ülkelerin ortalaması
1994-2002 6,85 6,78 4,38 1,58
2003-2011 5,21 4,88 3,30 1,46
Veri kaynağı: Dünya Bankası, Dünya Kalkınma Göstergeleri (Hesaplamalar yazara ait).

Tablo-1′de, Türkiye’nin gelişmekte olan diğer ülkeler göre, hem AKP öncesi 9 yıllık dönemde (1994-2002) hem de ilk 9 yıllık AKP döneminde (2003-2011) hep daha yüksek faiz oranları ile borçlandığı açıkça görülüyor. Bu bakımdan, Türkiye cephesinde yeni bir şey yok; ‘faiz lobisi’ eskiden başarılı idi ise, şimdi de başarılı. Bunun yanı sıra, “yeni dış borç yükümlülükleri üzerindeki ortalama faiz oranı” AKP öncesi dönemde Türkiye için yüzde 6,85 iken; örneğin, Türkiye’nin de dâhil olduğu üst-orta gelir grubundaki ülkeler için yüzde 6,78 idi. O dönemde aradaki fark “6,85–6,78=0,07″ puanmış. Aynı fark AKP döneminde “5,21–4,88=0,33″ puana çıkmış. Yani, bu göstergede, AKP’nin kendinden önceki döneme göre daha başarılı olduğunu söyleme imkânımız yok.

Tablo-2
Dış borç faiz ödemelerinin ihracata oranı (%) Türkiye Üst-orta gelir grubundaki ülkelerin ortalaması Alt-orta gelir grubundaki ülkelerin ortalaması Alt gelir grubundaki ülkelerin ortalaması
1994-2002 11,13 6,92 7,34 4,41
2003-2011 8,00 3,03 3,15 1,68
Veri kaynağı: Dünya Bankası, Dünya Kalkınma Göstergeleri (Hesaplamalar yazara ait).

Tablo-2′de, “dış borç faiz ödemelerinin ihracata oranı” açısından da Türkiye’nin diğer gelişmekte olan ülkelere göre hep (yani, hem 1994-2002 döneminde, hem de 2003-2011 döneminde) daha fena durumda olduğunu görüyoruz. AKP öncesi dönemde Türkiye’nin üst-orta gelir grubundaki ülkeler ile farkı “11,13–6,92=4,21″ puan iken, AKP döneminde bu fark “8,00–3,03=4,97″ye yükselmiş. Yani, bu göstergede de, AKP’nin kendinden önceki döneme göre daha başarılı olduğunu söyleme imkânımız yok.

 

 Tablo-3
Dış borç faiz ödemelerinin milli gelire oranı (%) Türkiye Üst-orta gelir grubundaki ülkelerin ortalaması Alt-orta gelir grubundaki ülkelerin ortalaması Alt gelir grubundaki ülkelerin ortalaması
1994-2002 2,64 1,81 1,89 0,84
2003-2011 1,92 1,02 0,93 0,41
Veri kaynağı: Dünya Bankası, Dünya Kalkınma Göstergeleri (Hesaplamalar yazara ait).

Tablo-3′te, “dış borç faiz ödemelerinin milli gelire oranı” açısından da, Türkiye’nin diğer gelişmekte olan ülkelere göre (hem AKP öncesi dönemde, hem de AKP döneminde) daha fena durumda olduğu görülüyor. AKP öncesi dönemde Türkiye’nin üst-orta gelir grubundaki ülkeler ile farkı “2,64–1,81=0,83″ puan iken, AKP döneminde bu fark “1,92–1,02=0,90″a yükselmiş. Yani, bu göstergede de, AKP’nin kendinden önceki döneme göre daha başarılı olduğunu söyleme imkânımız yok.

***

AKP döneminde, ülkenin dış dünyaya faiz ödemelerine ilişkin bazı temel göstergelerin hiçbirinde ilerleme kaydedilmediği, dahası bu göstergelerin hepsinde küçük çaplı gerilemeler olduğu çok açık. Ülke, AKP’den önce bir ‘faiz cenneti’ idi ise, AKP döneminde de bu niteliğini muhafaza ediyor. Hâl böyle iken, AKP destekçisi köşe yazarları birkaç senedir ‘faiz lobisi’ söylemini köpürtüp duruyorlar. Başbakan ise ‘milletin alın terini’ faiz lobisine yedirtmemekten bahsediyor.

Öte yandan, cari açığın ‘finansman kalitesi’ 2009′dan bu yana hızla düşüyor ve son beş-on gündür milletin önemli bir kısmı AKP’ye karşı ölümüne direniyor. Fakat milletin gözünün içine baka baka yalan söyleyenlerin, milletin alnının terinde boğulması için alt-sınıfların ve AKP seçmeninin de bu direnişlere dâhil edilmesi gerekiyor.

Emre Özçelik
8 Haziran 2013
Kaynak; serbestsiyasa.com